Μ. Ανδρονόπουλος: Νέα Αμερικάνικη πολιτική. Νέα παγκόσμια σύνορα;
‘(Οι Αμερικανοί) αποφεύγουν τα δεσμά ηθών και συστημάτων, οικογενειακών αρχών και ταξικών αντιλήψεων ή και, ως ένα βαθμό, εθνικών προκαταλήψεων… Αναζητούν την γενεσιουργό αιτία των πραγμάτων ο καθένας για τον εαυτό του και για τον εαυτό του.’, (Η δημοκρατία στην Αμερική, Αλέξις ντε Τοκβίλ)
Εσωτερική αντιπαλότητα;
Δεν υπάρχει σοβαρή «κατασκοπική» αμερικάνικη ταινία της τελευταίας δεκαπενταετίας που να μην έχει βασικό σενάριο την εσωτερική αντιπαλότητα μέσα στις ιδεολογικές φράξιες της CIA, οι οποίες στο τέλος αποδεικνύεται ότι δεν είναι ιδεολογικές, αλλά φράξιες προσωπικών και οικονομικών συμφερόντων. Τελικά η καλή Αμερική νικά και έτσι, επιβεβαιώνεται το μεγαλείο της αμερικανικής δημοκρατίας που όλοι θαυμάζουμε και ζηλεύουμε από την εποχή του Αλέξις ντε Τοκβίλ. Ο μύθος αυτός όμως έχει καταρρεύσει όχι μόνο για τους αμερικανοσκεπτικιστές Ευρωπαίους -ειδικά μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου-, αλλά πλέον έχει καταρρεύσει μέσα στην ίδια την Αμερική. Η αμερικάνικη κοινωνία είναι πλέον πεπεισμένη ότι όσα συμβαίνουν στο House of Cards, στο Billions ή στο Berlin Station συμβαίνουν στην πραγματικότητα. Η Wall Street Journal προ ημερών αποκάλυψε ότι ειδικός εισαγγελέας ερευνά εάν ο πρώτος σύμβουλος ασφαλείας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Μάικλ Φλιν (που απολύθηκε εντός 24 ημερών) και ο γιός του, ήταν αναμεμειγμένοι σε σχέδιο για σύλληψη και παράδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν στην Τουρκία, έναντι ποσού 15 εκατ. δολαρίων. Αλλά δεν είναι μόνο η πολιτική, ακόμη και η δικαιοσύνη, ο ισχυρότερος ίσως πυλώνας της αμερικανικής δημοκρατίας έχει ευτελιστεί από τα δικαστικά τηλεοπτικά σίριαλ που αποκαλύπτουν την διαπλοκή των συμφερόντων που προωθούν τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία.
Η εκλογή Τράμπ
Η δημοκρατική παράδοση της εξουσίας στον Ντόλαντ Τραμπ αποδεικνύει επαρκώς την αποστροφή του πρώην σιωπηλού τμήματος της αμερικάνικης κοινωνίας προς το σύστημα. Οι πολίτες είναι τόσο αηδιασμένοι με την βαθιά διαφθορά του αμερικάνικου συστήματος που δοκίμασε τον διάβολο… Η κυβέρνηση Τραμπ μαστίζεται από αλλεπάλληλα σκάνδαλα, όμως το 85% όσων είχαν ψηφίσει τον Τραμπ το 2016 δήλωσε ότι θα τον ψήφιζε ξανά, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters και της εταιρείας Ipsos. Η έρευνα επισημαίνει επίσης ότι ο Τραμπ έχει υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όσων ψήφισαν στις προεδρικές εκλογές του 2016 σε σύγκριση με τον γενικό ενήλικο πληθυσμό των ΗΠΑ, εύρημα που λέγεται ότι θα επηρεάσει τα εσωτερικά του GOP (Grand Old Party).
Ο ακήρυχτος πόλεμος
Βέβαια, η αμερικανική κοινωνία παραμένει δραματικά διχασμένη, ίσως και τριχασμένη αν συνυπολογίσουμε τα κρούσματα φονικού ρατσισμού. Υπάρχει βέβαια ένα τμήμα της αμερικάνικης κοινωνίας, κυρίως νεανικό που δείχνει ένα ενεργό πολιτικό ακτιβισμό, όμως είναι ο κίνδυνος για την διολίσθηση του πλήθους στον αναρχοφασισμό είναι πλέον οφθαλμοφανής. Είναι ίσως νωρίς ακόμη για να μιλήσουμε για έναν άτυπο, soft εμφύλιο στις ΗΠΑ, όμως θα έλεγε κανείς ότι η βιομηχανία του θεάματος τον προετοιμάζει. Χαρακτηριστικά είναι τα τηλεοπτικά σίριαλ τρόμου «The walking dead» που παίζεται από το 2010 στην αμερικάνικη τηλεόραση, της κατηγορίας post-apocalyptic που διαμορφώνουν στις μάζες της αμερικάνικης επαρχίας ψυχολογία για καταστάσεις αυτό-οργάνωσης και αυτοδικίας. Η ελευθερία στην Αμερική έχει εκφάνσεις σε μεγάλα τμήματα του κόσμου της που βιώνεται ως ελευθεριότητα, ως αντιστάθμισμα της ανυπαρξίας ισονομίας στην πράξη. Οι επιπτώσεις της χρηματο-οικονομικής κρίσης του 2007-2008 και η τεράστια χρόνια ανεργία που προκάλεσε έχει αφήσει βαθιά σημάδια στο σώμα της αμερικάνικης κοινωνίας, ενώ η ανάκαμψη που ακολούθησε με την επένδυση τρισ. δολαρίων στην καταβόθρα της FED δεν συνοδεύτηκε από αναδιανομή, με αποτέλεσμα τα μεσαία στρώματα να δυσανασχετούν.
Μετά την Αυτοκρατορία, τί;
Ήδη από το 2002, ο Γάλλος διανοούμενος Emmanuel Todd, επαναλαμβάνοντας το ταξίδι του Τοκβίλ στην Αμερική, παρέδωσε το δοκίμιο «Μετά την Αυτοκρατορία» για την αποσύνθεση του αμερικανικού συστήματος, όπου ανέλυσε το σκηνικό μιας «αμετάκλητης» παρακμής. Από τότε τόνιζε πως ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος και πολυδιάστατος για να αποδεχθεί την κυριαρχία μιας και μόνης δύναμης. Έκτοτε, η Ρωσία ανέκαμψε και επανήλθε στο διεθνές προσκήνιο δυναμικά, η Κίνα έγινε η δεύτερη οικονομική δύναμη του κόσμου, συγκροτήθηκε η ομάδα των BRICS, έγινε το G20, ο κόσμος αποδολαριοποιείται και ένας ασιάτης δικτάτορας απειλεί ευθέως τις ΗΠΑ με τις πυρηνικές του βόμβες. Οι διεθνείς επιπτώσεις της παρακμής της αμερικάνικης δημοκρατίας είναι τεράστιες παγκοσμίως.
Οι νέοι χάρτες
Η παγκοσμιοποίηση που έγινε μπούμερανγκ για το αμερικάνικο βιομηχανικό προλεταριάτο, αλλά απέφερε τεράστιο πλούτο στους ελάχιστους, περνάει σε άλλο Οδηγό. Η Κίνα μετά τη μετοχοποίηση 18 τρισ. δολαρίων και την έμμεση ιδιωτικοποίηση μεγάλων κρατικών εταιρειών, υλοποιεί μια μεγάλη στροφή που θα προσελκύσει πλημμυρίδα επενδύσεων, αίροντας το όριο συμμετοχής ξένων επενδυτών σε τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης κεφαλαίων και επιτρέποντας σε ξένες εταιρείες την εξαγορά πλειοψηφικών πακέτων σε τοπικές χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές εταιρίες. Πρόκειται για κίνηση ματ, την οποία τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η δυσκίνητη Ευρώπη παρακολουθούν αμήχανες με ανοιχτό το στόμα. Στην Ευρώπη οι επιπτώσεις της ραγδαίας αμερικανικής παρακμής είναι δομικής σημασίας. Αν και στον αμυντικό τομέα φαίνεται πως οι ΗΠΑ τελικά δεν την εγκαταλείπουν, ο κλονισμός επήλθε, ιδιαίτερα με το Brexit που στερεί (;) από την Ευρώπη τη δεύτερη πυρηνική της δύναμη. Το πολιτικό κενό του αμερικάνικου αναχωρητισμού επίσης δημιουργεί επικίνδυνες ανισορροπίες, καθώς οι ευρωπαϊκοί λαοί χάνουν ένα πρότυπο, ένα προστάτη και ανοίγει ο δρόμος για την εδραίωση του γερμανικού αυταρχισμού.
Nέος Πόλεμος, στα σκαριά, στη Μέση Ανατολή;
Η γεωοικονομική και γεωπολιτική δραστηριότητα της διοίκησης Τραμπ που στην αρχή φάνηκε σαν μια απόπειρα διόρθωσης των κακώς κείμενων της προηγούμενης εικοσαετίας, καταλήγει στον βαρύ εξοπλισμό ύποπτων καθεστώτων για ταχεία κατανάλωση. Όλα όσα συμβαίνουν στη Σαουδική Αραβία, στην Υεμένη, στον Λίβανο, στη Συρία, στο Ιράκ, στα Παλαιστινιακά εδάφη, στο Ιράν και στην Τουρκία προμηνύουν ένα άγριο πόλεμο κυρίως μεταξύ σουνιτών-σιιτών που όμως θα εμπλέξει τους πάντες. Η αμερικάνικη παρακμή μετά την οικονομική κρίση του 2008, φαίνεται ότι θα περάσει και την γεωπολιτική της κρίση, η οποία πιθανότητα θα εκφραστεί και στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Αυτό το ενδεχόμενο κανείς δεν θέλει να το σκεφτεί.
Μάκης Ανδρονόπουλος
Ο Μάκης Ανδρονόπουλος είναι οικονομολόγος και δημοσιογράφος, διετέλεσε για πολλά χρόνια διευθυντής σύνταξης στη “Ναυτεμπορική”, στον “Κόσμο του Επενδυτή”, και στην “Απογευματινή της Κυριακής”. Διετέλεσε επίσης αρχισυντάκτης στο “Κέρδος” και οικονομικός συντάκτης στο “Έθνος”, το “Ποντίκι” και την “Καθημερινή”.
(Σημειωση: ο τίτλος και οι υπότιτλοι εχουν προστεθει απο το new-economy.gr. Ο αυθεντικός τιτλος του αρθρου ειναι ‘Οι διεθνείς επιπτώσεις από την καλπάζουσα παρακμή της αμερικάνικης δημοκρατίας’)
