Ξεκινά σήμερα η άτυπη Πενταμερής Συνάντηση (5+1) για το Κυπριακό
“Το Κυπριακό δεν βρίσκεται κοντά στην εξεύρεση λύσης. Οποιαδήποτε πρόοδος θα περιλαμβάνει τη συζήτηση περί αποκέντρωσης των εξουσιών, που ενδεχομένως θα προσομοιάζει περισσότερο και σε μια μορφή συνομοσπονδίας” μας επισημαίνει ο Δρ Ζήνωνας Τζιάρρας, Ερευνητής στο PRIO Cyprus Centre και Συν-ιδρυτής του Geopolitical Cyprus.
Ξεκινά σήμερα, Μεγάλη Τρίτη, η άτυπη Πενταμερής Συνάντηση (5+1) για το Κυπριακό (27-29 Απριλίου), την οποία έχει συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη, με -ανομολόγητα- χαμηλές προσδοκίες, παρόλο που, σύμφωνα με την ελληνική και ελληνοκυπριακή μεριά, «επιβεβαιώθηκε η πλήρης υποστήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό».
«Το πλαίσιο (της άτυπης πενταμερούς) είναι απολύτως σαφές, στηρίζεται σε όλες τις προηγούμενες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού: Η λύση μπορεί να εξευρεθεί μόνο στο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια, μία διεθνής εκπροσώπηση. Και βέβαια με την αποχώρηση των στρατών κατοχής, αλλά και την κατάργηση του αναχρονιστικού πλαισίου των εγγυήσεων» επανέλαβε, την Τετάρτη, στην Αθήνα, ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη.
Ενώ ο κ. Αναστασιάδης, αναφερόμενος στη «σημαντική», μετά από 3,5 χρόνια, νέα προσπάθεια ξεκαθάρισε ότι «προσπάθειά μας δεν είναι να σφετεριστούμε του οποιουδήποτε τα δικαιώματα. Προσπάθειά μας είναι να εξευρεθεί ένας τρόπος ώστε και οι δύο κοινότητες να αισθάνονται ασφαλείς, και των δύο κοινοτήτων ολόκληρου του κυπριακού λαού τα ανθρώπινα δικαιώματα να είναι διασφαλισμένα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, να δημιουργεί ένα λειτουργικό και βιώσιμο -συνεπώς- κράτος. Μακριά από εγγυήσεις, στρατεύματα κατοχής ή ξένα στρατεύματα, τα οποία ξένα στρατεύματα, και ιδιαίτερα μακριά από εξαρτήσεις των οποιονδήποτε τρίτων».
Μπορεί να λυθεί το Κυπριακό;
Επανεκκινεί όντως ένας διάλογος για τη λύση ενός προβλήματος που επιμένει εδώ και 47 χρόνια, από την τουρκική εισβολή μέχρι και σήμερα, και κατοχή του 37% του κυπριακού εδάφους; Μπορεί όντως να λυθεί το χρονίζον Κυπριακό; Με τη διζωνική-δικοινοτική λύση;
«Το Κυπριακό δεν βρίσκεται κοντά στην εξεύρεση λύσης. Το υπόδειγμα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας μεταβάλλεται. Ίσως όχι στο όνομα, αλλά σίγουρα στο περιεχόμενο, από ένα πιο συγκεντρωτικό ομοσπονδιακό μοντέλο με σχετικά ισχυρή κυβέρνηση προς ένα πιο αποκεντρωμένο μοντέλο που ενδεχομένως να προσομοιάζει περισσότερο και σε μια μορφή συνομοσπονδίας. Δηλαδή με ισχυρά συνιστώντα κρατίδια και λιγότερες εξουσίες στην κεντρική-ομοσπονδιακή κυβέρνηση» μας σχολιάζει ο δρ Ζήνωνας Τζιάρρας, ερευνητής στο PRIO Cyprus Centre και συνιδρυτής του think tank Geopolitical Cyprus.
– Μπορούν οι δυο μεριές να βρεθούν όντως μετά την Πενταμερή στη Γενεύη κοντά στην εξεύρεση λύσης; Θα είναι η διζωνική-δικοινοτική; Τι έχει αλλάξει στις επιδιώξεις της τουρκοκυπριακής κοινότητας; Θα πιέσει η Τουρκία για τη δημιουργία δυο κρατών;
Το Κυπριακό δεν βρίσκεται κοντά στην εξεύρεση λύσης. Ακόμα και η Πενταμερής που ξεκινά είναι μια άτυπη συνάντηση που σκοπό έχει να «μετρήσει» τις τάσεις σε κάθε πλευρά και να βρει κάποιο κοινό έδαφος προς διαπραγμάτευση. Το υπόδειγμα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας μεταβάλλεται.
– Πώς μεταβάλλεται;
Ίσως όχι στο όνομα, αλλά σίγουρα στο περιεχόμενο: Από ένα πιο συγκεντρωτικό ομοσπονδιακό μοντέλο με σχετικά ισχυρή κυβέρνηση προς ένα πιο αποκεντρωμένο μοντέλο, που ενδεχομένως να προσομοιάζει περισσότερο και σε μια μορφή συνομοσπονδίας. Δηλαδή, με ισχυρά συνιστώντα κρατίδια και λιγότερες εξουσίες στην κεντρική-ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Με δεδομένο ότι η Τουρκία μαζί με τη νέα ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας υιοθετούν τη ρητορική των δύο κρατών, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει προσκολλημένη στο πλαίσιο Γκουτέρες, η όποια πρόοδος θα βρίσκεται μάλλον κάπου στη μέση και θα περιλαμβάνει τη συζήτηση περί αποκέντρωσης των εξουσιών αλλά, ενδεχομένως, και τη «σαλαμοποίηση» της λύσης (δηλαδή τη σταδιακή επίλυση επί μέρους ζητημάτων της σύγκρουσης).
Η Τουρκία έχει, δυστυχώς, υπερέχουσα στρατηγική στο Κυπριακό και, εξαιτίας των δεδομένων που έχει δημιουργήσει μέσω της κατοχής επί του εδάφους ιδιαίτερα στον 21ο αιώνα, μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της με περισσότερα από ένα αποτελέσματα. Γι’ αυτό εξάλλου διεμήνυσε και μετά το Κραν Μοντανά ότι είναι ανοιχτή να συζητήσει τόσο το μοντέλο της ομοσπονδίας και της συνομοσπονδίας όσο και των δύο κρατών. Το ζήτημα για την Τουρκία, συνεπώς, δεν είναι το είδος του μοντέλου λύσης, αλλά το ποια συμφέροντά της διασφαλίζονται και πώς.
– Υπάρχει ομοφωνία ως προς το θέμα στη Δημοκρατία της Κύπρου;
Εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως συνήθως, δεν υπάρχει ομοφωνία. Οι απόψεις μεταξύ των κομμάτων διίστανται τόσο για τη χρησιμότητα της Πενταμερούς και το μοντέλο λύσης του Κυπριακού όσο και για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί. Το πρόβλημα ανέκαθεν έγκειται στο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει καταρτίσει στρατηγικό πλάνο με συγκεκριμένους τεθειμένους στόχους σε σχέση με το Κυπριακό. Ούτε προσπάθησε να δημιουργήσει ένα πλαίσιο συγκλίσεων ως προς το περιεχόμενο της λύσης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και της κοινής γνώμης. Ως αποτέλεσμα, καταλήγει συχνά να είναι έρμαιο εξωγενών περιστάσεων και εξελίξεων τις οποίες καλείται να διαχειριστεί αντιδραστικά εκ των υστέρων και από μειονεκτική θέση.
– Ποιος είναι ο ρόλος της Βρετανίας, που εμφανίζεται εκτός από εγγυήτρια και πρωταγωνιστικός παράγοντας στις εξελίξεις;
Η Βρετανία διατηρεί σταθερό ενδιαφέρον στην Κύπρο και το Κυπριακό για ιστορικούς και στρατηγικούς λόγους. Εμπλέκεται στις εκάστοτε διαδικασίες επίλυσης όχι μόνο διότι είναι μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και διότι την ενδιαφέρει να διασφαλίσει το μέλλον και τα συμφέροντά της μέσα από την όποια λύση του Κυπριακού, περιλαμβανομένων των στρατιωτικών της βάσεων στο νησί.
Αυτή την περίοδο ενδιαφέρεται επίσης να δώσει το στίγμα της εξωτερικής της πολιτικής στη μετά την ΕΕ εποχή και να ενισχύσει τον αυτόνομο-διεθνή της ρόλο. Βλέπει το Κυπριακό ως μια ευκαιρία προς αυτή την κατεύθυνση καθώς η Κύπρος της επιτρέπει να βρίσκεται πιο κοντά και στα φλέγοντα ζητήματα της Μέσης Ανατολής. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει τις προσοδοφόρες σχέσεις της με την Τουρκία, αλλά και τον ρόλο της ως μέλος του ΝΑΤΟ.
Ιωάννα Κλεφτόγιαννη
πηγή:sputniknews.gr
