Αγία Σοφία-1500 χρόνια ιστορίας στο έλεος του Ερντογάν!

Της δημοσιογράφου Μαρίας Βε

«Δόξα των Θεώ το καταξιωσάντι με τέλεσαι τοιούτον έργον. Νενίκηκά σε Σολομών», αναφώνησε ο Ιουστινιανός στις 27 Δεκεμβρίου του 537, όταν εγκαινίασε το έργο που υπερείχε του ξακουστού ναού του Σολομώντα.

Ο ναός της Αγίας Σοφίας πέρασε από «σαράντα κύματα», για να μπορεί να στέκει σήμερα μεγαλοπρεπής, αγέρωχος, σαγηνευτικός και με μια πρωτοφανή αξιοπρέπεια. Ως κέντρο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, άλλοτε δόξασε ευεργέτες, άλλοτε γιόρτασε θριάμβους και άλλοτε θρήνησε εθνικές τραγωδίες και καταστροφές.

Χρειάστηκαν έξι χρόνια αδιάκοπων εργασιών, η συμβολή 10.000 τεχνιτών, ένα κόστος 120.000.000 σημερινά ευρώ και πολύτιμες προσφορές από κάθε σημείο, όπου υπήρχε Ελληνισμός. Ότι είναι ο Παρθενώνας για τους αρχαίους Έλληνες, είναι η Αγία Σοφία για το Βυζάντιο και τον Ελληνισμό.

« Όσα δεν φτάνει η αλεπού…. »

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το ότι οι τουρκικές κυβερνήσεις πάντα την είχαν στο στόχαστρο, προσπαθώντας να την μειώσουν και ουκ ολίγοι φανατισμένοι και μισαλλόδοξοι δεν την εκτίμησαν ποτέ για αυτό που είναι. Ένα αριστούργημα αρχιτεκτονικής και ένα οικοδόμημα μεγάλης σπουδαιότητας για ολόκληρο τον κόσμο.

Ωστόσο κανείς δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει ένα σοβαρό έσοδο για την τουρκική κυβέρνηση, που προκύπτει από την ύπαρξη αυτού του ναού. Ενός ναού που από τζαμί, μετατράπηκε σε μουσείο στην σύγχρονη Τουρκία και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Αν λάβουμε υπόψη ότι το εισιτήριο εισόδου είναι περίπου 15 ευρώ, διαπιστώνουμε ότι τα ταμεία της Τουρκίας αποκομίζουν ένα σημαντικό έσοδο. Έχουμε εμείς άραγε ένα τέτοιο μνημείο σε ελληνικό έδαφος, παρακαταθήκη «άλλων», που να το διεκδικούμε, γεμίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο και τον δικό μας κορβανά; Ερωτώ…

Εντούτοις, σε μια ακόμη κατ’ επίφαση ένδειξη ισχύος, ο Ερντογάν δείχνει να είναι πιο σοβαρός από ποτέ και η τύχη της Αγίας Σοφίας βρίσκεται σήμερα κυριολεκτικά στα χέρια του. Ο Τούρκος πρόεδρος απειλεί ότι θα την μετατρέψει για ακόμη μια φορά σε τέμενος, θέλοντας έτσι να κινητοποιήσει το εθνικιστικό και συντηρητικό- ισλαμιστικό ακροατήριο του, γιατί διαπίστωσε ότι το κόμμα του χάνει έδαφος στις δημοσκοπήσεις!

Οι πιθανές επιπτώσεις της απόφασης

Η απόφαση της μετατροπής λοιπόν, θα έβλαπτε πρώτα την ίδια την Τουρκία. Κατ’ αρχάς θα δημιουργούσε κάκιστες σχέσεις με ολόκληρη την ΕΕ, εκτός από την Ελλάδα. Ήδη Η.Π.Α, Ρωσία, Γαλλία αλλά και άλλες χώρες, έχουν εκφραστεί κατά, παρόλο που η τουρκική κυβέρνηση απαντά στη διεθνή κοινότητα ότι το θέμα είναι εσωτερικό και προτρέπει στελέχη της να τοποθετηθούν σε αυστηρό ύφος κατά των παρεμβάσεων και «επιθέσεων», όπως τονίζει.

Επίσης φυσικά μια τέτοια απόφαση θα είχε σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις και στον τουρισμό. Άρα ένα διπλό χτύπημα κάτω από την μέση στην οικονομία της χώρας, κάτι που σίγουρα δεν θα ήταν αρεστό μελλοντικά, ειδικά μετά το οικονομική δυσμένεια που έχει δημιουργηθεί με την πανδημία του Κορωναїού.

Επιπλέον, οι άκρως εγωιστικές τάσεις του Ερντογάν, που πιστεύει ότι έτσι θα καταφέρει να αποπροσανατολίσει τη μάζα και να αυξήσει τους φανατικούς οπαδούς του, αναπόφευκτα θα στρέψουν εκατομμύρια Χριστιανούς εναντίον του Ισλάμ, το αντίθετο δηλαδή από τις πεποιθήσεις του και ότι επεδίωκε τόσα χρόνια.

Το χρονικό της υπόθεσης

Η υπόθεση ξεκίνησε πριν από 4 χρόνια, όταν κάποια πολιτιστικά σωματεία με επικεφαλής τον κ. Καντερίμ που παραδόξως έχει Ταταρικές και Φαναριώτικες Χριστιανικές ρίζες, προσέφυγαν στο Τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας. Πριν 2 χρόνια εξεδόθη απόφαση από τμήμα του ΣτΕ για την διατήρηση του μουσειακού χαρακτήρα με ήπια προσέλευση πιστών και προσευχής.

Η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε μουσείο με υπογραφή προεδρικού διατάγματος Κεμάλ το 1934. Η γνησιότητα της υπογραφής αυτού, αμφισβητείται τώρα από εθνικιστές και αντικεμαλιστές, όμως το ΣτΕ της Τουρκίας απεφάνθη ότι η υπογραφή είναι γνήσια. Ωστόσο όπως είναι γνωστό, ότι θεσπίζεται με προεδρικό διάταγμα, καταργείται με ένα άλλο. Μετά και την αναθεώρηση λοιπόν του το Συντάγματος της Τουρκίας από Προεδρευομένη σε Προεδρική Δημοκρατία ενός ανδρός αρχή, οι τελικές πράξεις εφαρμογής αποφάσεων ανώτατων δικαστηρίων, ανήκουν πλέον στις αρμοδιότητες του Ερντογάν.

Την Πέμπτη 2 Ιουλίου 2020, η υπόθεση εισήχθη από το Τμήμα στη Ολομέλεια του ΣτΕ. Η εισήγηση του Εισηγητή, ταυτίζεται με την απόφαση του Τμήματος, δηλαδή να διατηρηθεί ο μουσειακός χαρακτήρας με ήπια προσέλευση πιστών και προσευχής. Στο διοικητικό δικαστήριο η διαδικασία κράτησε μόλις 17 λεπτά και η έκδοση της απόφασης αναμένεται μέχρι τις 15-16 Ιουλίου, θυμίζοντας μας έτσι και το πραξικόπημα κατά του Τούρκου Προέδρου.

Η εφαρμογή της απόφασης όμως, άπτεται προεδρικού διατάγματος, κάτι που ο Ερντογάν κρατάει σαν άσσο στο μανίκι και θα υπογράψει ή όχι, όποτε εκείνος επιθυμήσει.

Θα μπορούσαν βέβαια να παρέμβουν και κάποιοι άλλοι παράγοντες όπως η UNESCO, εφόσον ο ναός αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και επειδή η Τουρκία έχει υπογράψει σχετική σύμβαση, άρα οφείλει να την εμπλέξει στην απόφαση.

Επίσης, θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν οι Τούρκοι Χριστιανοί πολίτες, αφού η Αγία Σοφία πριν γίνει τζαμί το 1453, οικοδομήθηκε το 537μ.Χ. και λειτούργησε ως Χριστιανικός ναός και καθολικός στο διάστημα 1204- 1261, όταν η τότε Επτάλοφος έπεσε στα χέρια των Φράγκων. Η προσευχή και των Χριστιανών λοιπόν είναι αναλογικό ατομικό δικαίωμα ισοπολιτείας και ενώπιων διεθνών δικαστηρίων, δεδομένου ότι το Τουρκικό Σύνταγμα δεν αναφέρει κυρίαρχη θρησκεία. Προφανώς όμως φοβούμενοι τις συνέπειες, ακόμη και πογκρόμ, έχασαν το δικαίωμα παρέμβασης δια της απραξίας τους.

Η αντιπολίτευση «μυρίζεται» πρόωρες εκλογές με την κίνηση αυτή, όμως ο Ερντογάν δεν έχει κάποιο σοβαρό κέρδος και σε μια προσπάθεια να ενοχλήσει την Ελλάδα, θα βρεθεί αντιμέτωπος με τους πάντες. Η βλάβη λοιπόν που θα υποστεί, μπορεί να είναι και ανήκεστος.

Προς το παρόν απολαμβάνει τον διεθνή ντόρο ως ένδειξη υπεροχής, ενώ κρατά ένα ακόμα διαπραγματευτικό χαρτί, συμβολικής σημασίας στην ατζέντα των διεθνών επαφών του, θέλοντας να τονίσει ότι το μέλλον της Αγίας Σοφίας είναι καθαρά… τουρκική υπόθεση.

Το πρόβλημα της Αγίας Σοφίας είναι ότι βρίσκεται σε τουρκικό έδαφος. Ωστόσο, δεν παύει να αποτελεί διαχρονικό ορόσημο της χριστιανικής αρχιτεκτονικής που κατάφερε να επιβιώσει ως τις μέρες μας, σε πείσμα όσων την ήθελαν ερείπια!

Είναι ένα πνευματικό, πολιτιστικό και Ιερό σύμβολο. Και η προσβολή αυτών των συμβόλων είναι ασύγγνωστος!

Μένει να δούμε σε λίγες μέρες, αν τελικά ο Ερντογάν θα «διαβεί τον Ρουβίκωνα»…