Πόλεμος Ταυτοτήτων

Του Νικόλαου Μπαγιαρτάκη

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την έντονη ταυτοτική σύγκρουση. Σ’ αυτήν έχει αναφερθεί ο γνωστός Σάμιουελ Π. Χάντιγκτον «Στη Σύγκρουση των πολιτισμών», ο Φράνσις Φουκουγιάμα στο τελευταίο του βιβλίο «η Ταυτότητα» και άλλοι πολλοί επιφανείς και σπουδαίοι διανοητές της Εποχής μας.

Βλέπουμε το παράδοξο φαινόμενο χώρες όπως η Γαλλία που λόγω της αποικιοκρατικής ιστορίας είχε καταφέρει να τους εντάξει ως πολίτες Αλγερινούς κι άλλους. Πλέον όμως όχι, ιδιαίτερα φάνηκε η όξυνση του φαινομένου αυτού όταν Ευρωπαίοι μετανάστες-πρόσφυγες όχι της πρώτης γενιάς αλλά μεταγενέστερων έφυγαν από τον Δυτικό Κόσμο για να πάνε στη Μέση Ανατολή για τζιχάντ (θρησκευτικό πόλεμο).

Σε δεύτερο βαθμό βλέπουμε ότι το χάσμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταξύ του λεγόμενου Βορρά-Νότου αυξήθηκε. Η Γερμανία θεωρεί ότι χάρη στον Προτεσταντικό της Χαρακτήρα είναι δικαίως η πρωτοπόρα χώρα στον Καπιταλιστικό χάρτη της Ευρώπης. Ο Μαξ Βέμπερ είχε αναφερθεί σ’ αυτό και την σπουδαιότητα του Λούθηρου με τις Μεταρρυθμίσεις του για τον Καπιταλισμό, πολύ νωρίτερα. Ο Νότος που έχει καθολικό, ορθόδοξο κι ούτω καθ’ εξής χαρακτήρα είναι ουραγός στον καπιταλιστικό κόσμο της. Δείχνει να υπάρχει ένα διευρυμένο χάσμα στον άξονα Βορρά-Νότου εκτός του Οικονομικού, του Κοινωνικού και στο πολιτισμικό-θρησκευτικό μέρος.

Καλή η διάγνωση αλλά πάνω απ’ όλα σ’ αυτά τα ζητήματα χρειάζονται λύσεις. Και προς αυτή την κατεύθυνση θα προσπαθήσω να συμβάλλω και εγώ. Χρειαζόμαστε περισσότερο χάσμα ή περισσότερη γεφύρωση του;

Προσωπικά κλείνω στη μη σύγκρουση που φέρνει την τυφλή βία, την ανισορροπία, την μη κοινωνική ειρήνη. Να μην γίνεται ο άνθρωπος σαν τον σκύλο όπου περιχαρακώνει τον χώρο του και νιώθει μίσος για τον όποιον ξένο έστω και τυχαία περάσει εντός του, πρώτα θα τον δαγκώσει και μετά θα τον ρωτήσει. Ή θα γίνει επικίνδυνος όταν φύγει από τον χώρο του για τους υπολοίπους. Η γκετοποίηση δυστυχώς ρίχνει νερό στον μύλο της αυτοκαταστροφής του ανθρώπου, εν γένει.

Το θέμα της Ταυτότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να υποχωρήσει εάν υποχωρούσαν κι οι μεταξύ διαφορές των ανθρώπων σε πρώτο επίπεδο. Τόσο στο επίπεδο Βορρά-Νότου αλλά και των μεταγενέστερων γενιών προσφύγων-μεταναστών με τους ντόπιους. Εάν αποφάσιζε σε κεντρικό επίπεδο η Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει τον κοσμικό χαρακτήρα των κρατών της έναντι του θρησκευτικού (βλέπε θεοκρατικά κράτη την σημερινή Τουρκία, το Ιράν κι ούτω καθ’ εξής). Η λύση προέρχεται από την Ρωμαϊκή περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας κι είναι το Πάνθεον (Ρώμη). Εάν οι ναοί ήτανε σε στρογγυλό σχήμα κι μέσα τελούσαν λειτουργίες όλες οι θρησκείες κι η καθεμιά εξ αυτών σε ξεχωριστό μέρος. Έτσι όλοι οι πιστοί από διαφορετικές θρησκείες θα ερχόντουσαν πιο κοντά μεταξύ τους και θα δημιουργούνταν κοινά πολιτισμικά-θρησκευτικά σημεία ανά την Ευρώπη (πχ. Γερμανία, Ελλάδα), αντί για τους ναούς τους, όπως είχαν κι έχουν μέχρι σήμερα. Σε διακρατικό επίπεδο μία τέτοια απόφαση θα ήτανε δυστυχώς αδύνατη, εξαιτίας παγιωμένων μικροσυμφερόντων κι εγωισμών από αρχιερείς, πολιτικούς εντός των κρατών, δεν θα ήταν υπερβολικό να αναφερθούμε ότι είναι Κράτη εν κράτει σε μερικές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να είναι ενωμένη μόνο ως προς το Κεφάλαιο σε Οικονομικό Επίπεδο, ελεύθερων ταξιδιών μεταξύ των πολιτών της στα κράτη μέλη της- ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων (πχ. ταξίδια, Εράσμους), ελεύθερη μετακίνηση Προϊόντων και Υπηρεσιών, μόνο. Πρέπει να προχωρήσει σε μία κοινή ταυτότητα βαθμηδόν προς πιο ενωμένο μέλλον της ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο ρήξης ή της οριστικής κι αμετάκλητης διάλυσης της.