Ο κύβος ερρίφθη. Πλαστικό χρήμα ή… «πρόστιμο»!

Της δημοσιογράφου Μαρίας Βε

Πάταξη της φοροδιαφυγής υπόσχεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη με την έμμεση «κατάργηση» των μετρητών, στην καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών. Το υποχρεωτικό όριο χρήσης του 30% με κάρτες συναλλαγών, είναι γεγονός από την πρώτη του έτους.

Πρόστιμα λοιπόν επιβάλλονται από φέτος, αφού σε περίπτωση που κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2020 που θα υποβληθεί το 2021, διαπιστωθεί η μη κάλυψη του 30%, το ακάλυπτο ποσό θα φορολογείται με συντελεστή 22%.

Για παράδειγμα, εάν ο φορολογούμενος έχει ένα ετήσιο ατομικό εισόδημα που ανέρχεται σε 10.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσό δαπανών έτους 2020 ανέρχεται σε 30% των 10.000 άρα 3.000 ευρώ. Σε περίπτωση που ο ίδιος πραγματοποιήσει συνολικό ποσό δαπανών 1.000 ευρώ, τότε θα του επιβληθεί «πρόστιμο» 22% για την διαφορά των 2.000 ευρώ και θα κληθεί να καταβάλει 2.000 ευρώ Χ 22% άρα 440 ευρώ επιπλέον φόρο.

Οι 12 εφάπαξ εξαιρέσεις φορολογουμένων

Οι παρακάτω ομάδες πολιτών εξαιρούνται πλήρως από το μέτρο.

•Φορολογούμενοι ≤ 70 ετών.

•Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.

•Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

•ΆμεΑ ( ποσοστό αναπηρίας ≤ 80%)

•Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).

•Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.

•Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.

•Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.

•Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

•Οι τρόφιμοι σωφρονιστικών καταστημάτων.

•Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.

•Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.

Τονίζουμε ότι για τις παραπάνω περιπτώσεις φορολογουμένων, δεν ισχύει ούτε η υποχρέωση τήρησης αρχείου αποδείξεων λιανικών συναλλαγών αξίας έως 30% του ετήσιου εισοδήματος.

Ποιους «πιάνει» και ποιους όχι το 30%

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του πρόσφατα ψηφισθέντος φορολογικού νόμου 4646/2019:

•Το μέτρο επικεντρώνεται στις 5 βασικές πηγές εισοδήματος. Δηλαδή μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων. Άρα ο κάθε φορολογούμενος με ετήσιες απολαβές προερχόμενες εκ μιας ή περισσοτέρων από αυτές, θα πρέπει να πραγματοποιήσει εντός του 2020 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματός του.

Ωστόσο, προκειμένου να αναγνωριστούν οι δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών, θα πρέπει να εξοφληθούν με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής όπως το e–banking. Στο εισόδημα που θα ληφθεί υπ’ όψιν για τον υπολογισμό του 30% δεν θα περιλαμβάνονται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, για την οποία ειρήσθω εν παρόδω υπάρχουν σενάρια μείωσης ή και κατάργησης της από το 2021, καθώς επίσης και τυχόν δαπάνες του φορολογούμενου για διατροφή.

Επιπροσθέτως, στο εισόδημα από μισθωτή εργασία που θα ληφθεί υπόψη περιλαμβάνονται και αφορολόγητα ποσά επιδομάτων και άλλων παροχών όπως είναι το επίδομα στέγασης, ενώ δεν θα λαμβάνονται υπόψη τα τεκμαρτά εισοδήματα προσδιοριζόμενα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

•Όσοι φορολογούμενοι εμφανίζουν ετήσιο πραγματικό εισόδημα άνω των 66.667 ευρώ, εξαιρούνται από την κάλυψη του ποσοστού 30%, με ανώτατο όριο τα 20.000, που θα πρέπει να πραγματοποιήσουν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Ποσοστό που αντιστοιχεί σε χαμηλότερο του 30%.

•Όσοι φορολογούμενοι βαρύνονται με δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος, εξαιρούνται επίσης από την κάλυψη του ποσοστού 30%. Οι συγκεκριμένοι οφείλουν ωστόσο να καλύψουν ποσοστό 20% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών, και προϋπόθεση οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να εξοφληθούν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

•Όσοι πολίτες έχουν υποστεί κατάσχεση τραπεζικού λογαριασμού, έχουν ένα απαιτούμενο όριο δαπανών στις 5.000 ευρώ.

Το 30% επί του πρακτέου

Τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού μετρούν στο 30%. Επίσης δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών, πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, δίδακτρα, ιατρικές εξετάσεις και επισκέψεις, νοσήλια και ασφάλιστρα.

Εξαίρεση αποτελούν οι πληρωμές για δάνεια, ενοίκια, φόροι και τέλη υπέρ του δημοσίου και δαπάνες για αγορές δικύκλων (εκτός ποδηλάτων), ακινήτων, αυτοκινήτων, σκαφών, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων.

Αναλυτικότερα, οι αναγνωριζόμενες δαπάνες που αφορούν αγαθά και υπηρεσίες είναι οι εξής:

•Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, όπως ψωμί, αλλαντικά, αναψυκτικά κλπ.

•Αλκοόλ και καπνικά, όπως οινοπνευματώδη ποτά, τσιγάρα κλπ.

•Ένδυση και υπόδηση, όπως ρουχισμός, παπούτσια, μεταποίηση και καθαρισμός αυτών κλπ.

•Στέγαση, δηλαδή όλες οι δαπάνες ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων καθώς και όλα τα έξοδα επισκευής, συντήρησης κατοικιών κλπ.

•Εκπαίδευση, όπως παντός εκπαιδευτικά δίδακτρα.

•Υγεία, όπως έξοδα για νοσήλια, εξετάσεις, υπηρεσίες γιατρών, φάρμακα κα.

•Μεταφορές, όπως εισιτήρια, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα, μαθήματα οδήγησης κλπ.

•Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, όπως οικιακές συσκευές, έπιπλα, υπηρεσίες καθαρισμού, επισκευές κλπ.

•Κινητή και σταθερή τηλεφωνία, σύνδεση Internet, ταχυδρομικές υπηρεσίες.

•Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως ξενοδοχεία, καφέ, αθλητικές δραστηριότητες, ηλ.υπολογιστές, θέατρα, εφημερίδες, πακέτα διακοπών κλπ.

•Διάφορα αγαθά και υπηρεσίες, όπως κομμωτήρια, κοσμήματα, ιδρύματα, ασφάλιστρα οχημάτων, ζωής και υγείας ή κατοικίας.

Ωστόσο, οι Έλληνες δυσκολευόμαστε να απομακρυνθούμε από το ρευστό και να μιμηθούμε τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Όχι και άδικα βέβαια, αφού έχουμε πρόσφατα υποστεί δυσάρεστες καταστάσεις με capital controls, αδυναμία και κίνδυνο κατάρρευσης τραπεζικού συστήματος, ζώντας σε μια διαρκή αβεβαιότητα που οδήγησε σε άδειασμα λογαριασμών ή και προώθηση κεφαλαίων στο εξωτερικό. Εντούτοις, μπορεί τα πράγματα να βρίσκονται σε μια κάποια ισορροπία αυτή τη στιγμή, η έλλειψη εμπιστοσύνης όμως, άφησε κατάλοιπα.

Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, ο αριθμός των πιστωτικών και χρεωστικών καρτών αυξήθηκε κατά 4%, αλλά οι συναλλαγές με αυτές μειώθηκαν κατά 16%. Μένει λοιπόν να εξετάσουμε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, την αποδοχή ή μη αυτής της «νέας τάξης πραγμάτων».