Όταν “σέρνεσαι”, μόνο την πτώση θεάσαι…
Tου Παναγιώτη Μυλωνά.
Παρά το πρόσφατο και σχετικά αισιόδοξο, δημοσίευμα της Γερμανικής εφημερίδας, “Handelsblatt“, έχουμε την εκτίμηση πως: «ΟΤΑΝ “ΣΕΡΝΕΣΑΙ”, ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΘΕΑΣΑΙ»… Και τότε είναι που, καθίσταται ΦΕΝAΚΗ η “ΚΑΘΑΡΗ ΕΞΟΔΟΣ” απ’ τα ΜΝΗΜΟΝΙΑ, ενώ μετατίθεται, στο απώτερο μέλλον και η υποτιθέμενη «ΕΛΑΦΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ» μας, ώστε αυτό να καταστεί πράγματι βιώσιμο…
Κι αυτό, γιατί. Και στο άλμα “επί κοντώ”, μιας “καθαρής εξόδου” μας απ’ τα Μνημόνια, φαίνεται, καθαρά πια, πως σερνόμαστε… Και σερνόμαστε, κάτω απ’ τη βάση. Και μάλιστα, χωρίς διάδρομο και χωρίς το κοντάρι του “επικοντιστή” αθλητή.
Έλλειμμα αξιοπιστίας
Σερνόμαστε: Χωρίς το οποιοδήποτε “αναπτυξιακό σχέδιο” που αποτελούσε, ωστόσο, και μια ανεκπλήρωτη υποχρέωσή μας, ακόμα κι απ’ το πρώτο μνημόνιο. Και σερνόμαστε, χωρίς την εφαρμογή των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων για την υπέρβαση των δυσλειτουργιών και για την ανάσχεση της ολόπλευρης κρίσης που μας κυρίευσε σε όλους τους τομείς. – Δίχως, επίσης και το διάδρομο των απαιτούμενων επενδύσεων, που θα άνοιγαν τις δουλειές και θα κινούσαν την παγωμένη μας οικονομία. Όταν μάλιστα, οι μεικτές επενδύσεις, σήμερα, παραμένουν κάτω κι απ’ το μισό των αποσβέσεων, περιγράφοντας ως κι αυτόν τον όρο της παρατεταμένης “αποεπένδυσης”. Ενώ, συγχρόνως, ελλείπουν κι οι αναγκαίες προσπάθειες, προεργασίες, αλλά κι επεξεργασμένες εκείνες μελέτες, για τον εύστοχο υπολογισμό των ρυθμών της οικονομικής μας μεγέθυνσης.
Αντί για τις οικτρά αποτυχημένες, σήμερα, “μαντεψιές”, τις οποίες ανεύθυνα παίζουν κάποιοι και στον αέρα των ερτζιανών. Εύστοχους ρυθμούς, δηλαδή, μεγέθυνσης, με τους οποίους θα μπορούσαμε να προετοιμάσουμε τα του οίκου μας και να διαπραγματευτούμε, με τους εταίρους και πιστωτές μας. Για την ικανή απομείωση του Δημόσιου Χρέους μας και την ασφαλή έξοδό μας απ’ τα μνημόνια και την επιτροπεία τους. Ούτε με καμιά -στοιχειωδώς ικανοποιητική- άσκηση των άλλων προωθητικών πολιτικών, αποφεύγουμε τον διασυρμό μας, στην παιδεία, στην υγεία και στον πολιτισμό. Ή έστω, με την καλή διαχείριση του μεταναστευτικού, ας πούμε, για να αναφερθούμε και σε κάτι κραυγαλέα πιο αποτυχημένο. – Μήτε με κάποια ανάσχεση του φαινομένου της διαφθοράς και της εκρηκτικής, ήδη, ανομίας, που μας τυραννά ολοένα.
Ουδέ, με το σερβίρισμα της μακεδονικής σαλάτας, στην άσκηση μιας κάπως σοβαρής και μελετημένης εξωτερικής πολιτικής μας. – Μηδέ και με την ευόδωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, την οποία υπονόμευσε και το “απροετοίμαστο” της πρόσφατης επίσκεψης του Ερντογάν στην Ελλάδα.
Το συγκριτικό μας μειονέκτημα
Αλλά, με την οικονομική μεγέθυνση, του έτους που έκλεισε, στο -συγκριτικά- μικρότερο ύψος των χωρών της ευρωζώνης, τι καλύτερο μπορούμε να περιμένουμε; Και σε τόσο λιλιπούτειο ύψος, μάλιστα, από άποψη οικονομικής ανάπτυξης, του 1,4%. Αντί του, 2,7%, που πρόβλεπε ο Προϋπολογισμός μας, για το 2017. Ή με “μπροστά το 2, όπως μας έλεγε και πάλι ο Πρωθυπουργός μας, μέχρι και τον περασμένο Σεπτέμβρη. Ιδίως όταν, η Ευρωζώνη κινείτο με πάνω από το 2,5% ρυθμούς ανάπτυξης… Τα πράγματα αυτά δείχνουν πως: μεγεθύνονται οι αποστάσεις των υστερήσεων μας, απ’ τους εταίρους μας και μεγαλώνει το απαιτούμενο έργο κάλυψης του κενού των διαφορών μας.
Ενώ ακυρώνεται και η οκταετής -παρατεταμένη μνημονιακή- συμπίεση του “ελατηρίου” της ανάπτυξής μας, που τόσα χρόνια τώρα, αρνείται -πεισματικά- να εκτιναχθεί…
Εξακολουθεί να μας απειλεί το φάσμα της χρεοκοπίας
Κι ωστόσο, ακόμα κι αυτό το φάσμα της χρεοκοπίας της χώρας, δεν παρήλθε. Εξακολουθεί να μας απειλεί θανάσιμα και ανά πάσα στιγμή. Κι εξακολουθεί να μας τρομάζει, αφού κι όταν, το Δημόσιο Χρέος μας, πέρασε μόλις το 120% του ΑΕΠ, οι Αγορές μας απέκλεισαν! Και τώρα, πάλι, πολύ περισσότερο, που το Δημόσιο Χρέος μας, βρίσκεται στο 180%, του ΑΕΠ. Με ποια βασιμότητα, λοιπόν, ελπίζουμε να μας υποδεχθούν, χωρίς τα εξοντωτικά επιτόκια τους, οι Αγορές, άραγε; Μα και με τον πρόσθετο επιβαρυντικό παράγοντα, του Ιδιωτικού μας Χρέους, ολοένα αυξανόμενο. Κι ο οποίος, από το 55% του ΑΕΠ, το 2009, έφτασε να πλησιάζει, πλέον σήμερα, στο επικίνδυνο εκείνο όριο του 150% του δικού μας ΑΕΠ. Με τι πιθανότητες να θέλουμε να ελπίζουμε ότι, μπορεί να μας δεχτούν οι Αγορές;
Οι ίδιες εκείνες Αγορές, οι οποίες, προηγουμένως, μας είχαν αποκλείσει; Κι όταν δηλώνεται κι από Πρωθυπουργικά χείλη, μάλιστα, ότι, οι Αγορές αυτές θα μας δεχθούν και πάλι, μετά από την “καθαρή έξοδο” απ’ τα μνημόνια… Ιδίως όταν, όλες οι προηγούμενες εξαγγελίες, όλων των Κυβερνητικών αξιωματούχων, μόνο στα “πράσσειν άλογα” έχουν επαληθευτεί… Σκέφτομαι συναφώς και προβληματίζομαι κι απ’ τα ακόλουθα ακραία προηγούμενα παραδείγματα χωρών, με βαρύ, το Δημόσιο Χρέος τους, όπως είναι κι εκείνα που χαρακτηριστικά αναφέρονται: α) Στην Αργεντινή, η οποία, φτάνει να έχει χρεοκοπήσει, με Δ.Χ. μόλις στο 55% του ΑΕΠ της & β) Στην Ιαπωνία, που αποφεύγει, για δεκαετία, την χρεοκοπία της, παρ’ ότι έχει το Δ.Χ. της, είναι ίσο με: 225% του ΑΕΠ της (σε μεγάλο βαθμό, οφειλόμενο στις πολυεθνικές εταιρίες. Ιαπωνικών, πάντως, συμφερόντων).
Η νέα συγκυρία κι εμείς
Και είναι πολύ κρίμα για τη χώρα μας, να μην μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της προσφέρονται, σήμερα, μέσα στην Ε.Ε., μπροστά στην επελθούσα νέα διεθνή συγκυρία, η οποία, μετά και την αντικατάσταση του Σόiμπλε, απ’ το Υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, θα μπορούσε να καταστήσει δυνατή, μια αξιοπρεπή, καθαρή και ελπιδοφόρα έξοδό μας απ’ τα Μνημόνια και απ’ το καθεστώς της απόλυτης χρεοδουλείας. Και συγκεκριμένα: μόλις προχθές, η Γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, σε ένα εκτενές άρθρο της, με τίτλο: «Νέο Σχέδιο για την Ελλάδα», μας κάνει γνωστό το περιεχόμενο εργασίας, μιας ομάδας εργασίας, το οποίο και έχει στη διάθεσή της.
Στο έγγραφο αυτό, υπάρχουν οι σχεδιασμοί διαφόρων εναλλακτικών σεναρίων, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του ελληνικού Δημόσιου Χρέους, που όμως σχετίζονται με τις επισφάλειες και τις αβεβαιότητες, της απουσίας έγκυρων προβλέψεων, για τους αναμενόμενους ρυθμούς οικονομικής μας μεγέθυνσης. Πράγματα, που υπονομεύουν την αξιοπιστία των σεναρίων και αναβάλλουν, στο αόριστο μέλλον, κάθε πιθανή έναρξη, οποιουδήποτε νέου σχεδίου, αποφασιστικής ελάφρυνσης, του Δημόσιου Χρέους. Εκεί, αναπτύσσονται οι διάφορες προτάσεις των μερών, των δανειστών και εταίρων μας, ενώ “μαγειρεύονται” -υπό προϋποθέσεις και τα προαπαιτούμενα- για μας, πριν από εμάς και χωρίς εμάς, για όλες τις εναλλακτικές εξελίξεις.
Η ελληνική πλευρά, όμως, φαίνεται να κλέβει -αρνητικά- την παράσταση. Με την απερισκεψία, την αμεριμνησία της και την απουσία της από τον κύκλο των σχετικών συζητήσεων και προβληματισμών, καθώς και της προετοιμασίας των δικών της θέσεων και των δικών της προτάσεων. Οι οποίες αφορούν, το βιώσιμο ή μη, αυτού του ίδιου του μέλλοντός μας. Προβληματίζοντας κι ανακόπτοντας τους αρχιτέκτονες των προαναφερθέντων σεναρίων, με μετάθεση και διαρκή αναβολή της εφαρμογής του “μενού” που μας ετοιμάζουν…
Η εφημερίδα Handelsbalatt, που δημοσιεύει τις πληροφορίες αυτές, για τα διάφορα σενάρια, τα σχολιάζει χαρακτηριστικά, ως να ήταν μια υπόθεση: «επίσκεψης ενός παιδιού στο οδοντογιατρό του», ως τέτοια θεωρεί ότι είναι και για τους φορολογούμενους της Ευρωζώνης, όπως η ίδια μας λέει… Έτσι, φαίνεται πως ήταν εξαντλητικές οι συνεννοήσεις, του “Γαλλογερμανικού άξονα“, που προηγήθηκαν. Μεταξύ -από την μια- των συνεργατών του Γάλλου Προέδρου κ. Μακρόν και -από την άλλη- του νέου Υπουργού οικονομικών της Γερμανίας κ. Όλαφ Σολτς… Κι αυτά, σε αντίθεση με τη “γραμμή Σόΐμπλε”. Τη Γραμμή της διαρκούς μετάθεσης της ρύθμισης του ελληνικού Δημόσιου Χρέους, αφού αποσκοπούσε στην επίτευξη της εφαρμογής των όλων μνημονιακών μεταρρυθμίσεων, αφήνοντάς μας μόνο “καμμένη γη“, πίσω…
Τώρα, αυτοί οι “αρχιτέκτονες” των εξελίξεων στην Ε.Ε., θεωρούν πως, ήλθε -ίσως- η ώρα της οριστικής αντιμετώπισης του προβλήματος της Ελλάδας, αρκεί να μπορέσει η Αθήνα, να ανταποκριθεί, σε ότι ανέλαβε και της αναλογεί. Όμως, η μόνη ενεργητικότητά της, εξαντλείται: στην χρησιμοποίηση της Κρατικής μηχανής, ως “λάφυρο εξουσίας”, στην ανοχή της, προς τα απωθημένα καμώματα κάποιων ιδεοληπτικών φίλων της και στη συσκότιση του Λαού, απ’ τα ζωτικά του προβλήματα. Το μαρτυρά η αδιέξοδη κοινωνικοοικονομική μας κατάσταση που βιώνουμε, αλλά και οι δείκτες της οικονομικής της διαχείρισης. Οι παράγοντες που συνέπραξαν -παρά την συνεχιζόμενη αιματηρή λιτότητα για τα λαϊκά στρώματα- στην αύξηση των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης και του αριθμού των απασχολούμενων στο Δημόσιο…
Τα σενάρια
Οι διεθνείς μας, πλέον, πιστωτές (ESM, EFSF, DNT, EKT και τα Κράτη – μέλη της Ευρωζώνης), που αναπτύσσουν τα διάφορα σενάρια, κινούνται πλέον, εντός των εξής δεδομένων:
Η τελική διαμόρφωση του Δημόσιου Χρέους της Χώρας, το 2059, θα εξαρτηθεί από τους ακόλουθους παράγοντες: (i) το ύψος της σημειούμενης -στο μεταξύ- οικονομικής ανάπτυξης, το οποίο μας λείπει, (ii) το παρατεταμένα αυστηρό δημοσιονομικό ισοζύγιο & (iii) από τους όρους άντλησης των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας, απ’ τις διεθνείς χρηματαγορές. Γεγονότα που σχετίζονται με την αξιοπιστία της Αθήνας…
Ωστόσο, υπό τις προϋποθέσεις αυτές, τίποτε δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί, άνευ της ικανής “ε λ ά φ ρ υ ν σ η ς” του Δημόσιου Χρέους της χώρας μας. Όπως μας γνωστοποίησε, εξάλλου, η προαναφερθείσα αυτή Γερμανική εφημερίδα του Ντύσερντορφ, εξετάστηκαν, εκεί & οι ενδεχόμενες δέσμες των εναλλακτικών μέτρων.
Η πρόταση Μακρόν
Απ’ την πλευρά του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, υπήρξε η περισσότερο προωθημένη πρόταση. Προτάθηκε να εκτιμάται -κάθε φορά- πως, θα πρέπει, η Ελλάδα, να προχωρά σε τμηματική απομείωση του Δημόσιου Χρέους της, μόνο στην υπόθεση που η μεγέθυνση της οικονομίας της υπερβαίνει το 2,8% του ΑΕΠ της. Κι όταν επιτυγχάνεται ανάπτυξη ανώτερη του 3,4% του ΑΕΠ, τότε να καταβάλλονται όλες οι αναλογούσες δανειακές της υποχρεώσεις… Η τελευταία αυτή πρόταση θα μπορούσε να είναι σχετικά μια αρκετά ενθαρρυντική εξέλιξη, εάν τύγχανε άμεσης εφαρμογής, μαζί με το τέλος της ισχύος του 3ου Προγράμματος (Μνημονίου), στο τέλος του προσεχούς Αυγούστου. Μόνο μόνο με τέτοια μέτρα, η Ελλάδα, θα μπορούσε να αξιοποιήσει, μια -τέτοιας μορφής- “ελάφρυνση του Δημόσιου Χρέους” της, για την έξοδό μας απ’ τα μνημόνια. Ώστε, να ενισχύσει την πιστοληπτική της ικανότητα (με την πτώση των spreads που καθορίζουν οι χρηματαγορές).
Ταυτόχρονα, τέτοια μέτρα, στην αναγκαία, σύντονη κι επαρκή υιοθέτηση και εφαρμογή τους, θα είχαν ως επίπτωση να ενθαρρύνουν περαιτέρω τη χώρα μας, να μην παρεκκλίνει απ’ την πολιτική της δημοσιονομικής εξοικονόμησης, αλλά και να την παρακινήσουν να επεκτείνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που η ίδια θα εκπονήσει και μετά την εκπνοή του 3ου Μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018. Αλλά όμως, με τις υστερήσεις των επιδόσεων που προδιαγράφει σε όλους τους τομείς, η ελληνική Κυβέρνηση, είναι σε θέση να προοιωνίζει κανείς την “καθαρή έξοδό” μας απ’ τα Μνημόνια; Μάλλον όχι!!!
O Παναγιώτης (Τάκης) Κ. Μυλωνάς ειναι Οικονομολόγος
