Τί σημαίνουν οι δασμοί των ΗΠΑ για τα χρηματιστήρια;

Το 2018 μπορεί να ξεκίνησε δυναμικά για τα διεθνή χρηματιστήρια, αλλά η συνέχεια δείχνει να εξελίσσεται σε γρίφο για δυνατούς λύτες. Στους προβληματισμούς επαγγελματιών και επενδυτών σχετικά με τα επιτόκια στις ΗΠΑ, τον πληθωρισμό, και την αγορά εργασίας, έρχεται τώρα να προστεθεί ακόμη ένας· αυτός των δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο.

Η ιστορία της οικονομίας και των χρηματιστηρίων, έχει αποδείξει ότι οποιαδήποτε παρέμβαση οδηγεί αργά ή γρήγορα σε στρέβλωση, η οποία στην περίπτωση της οικονομίας μεταφράζεται σε βαθιά ύφεση, ενώ στην περίπτωση των χρηματιστηρίων σε κραχ. Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών μετά την κρίση του 2008, μπορεί να επανέφεραν την παγκόσμια οικονομία στις ράγες της ανάπτυξης, αλλά δυστυχώς δεν εξασφάλισαν για αυτήν όλες εκείνες τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να έχει διάρκεια, ενώ στην περίπτωση των χρηματιστηρίων κατάφεραν να τα «πλημμυρίσουν» με φθηνό και άφθονο χρήμα ανεβάζοντας τις αποτιμήσεις σε υψηλά επίπεδα.

Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και το πρόβλημα των δασμών που επέβαλλαν οι ΗΠΑ σε χάλυβα και αλουμίνιο (25% και 10% αντίστοιχα) ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου για εμπορικό πόλεμο. Πόσο όμως η απόφαση αυτή του Αμερικανού προέδρου μπορεί να επηρεάσει τα χρηματιστήρια ή και να οδηγήσει ακόμη, σε μια νέα ύφεση την παγκόσμια οικονομία;

Η κατάσταση του αμερικανικού εμπορίου

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να επιβάλει δασμούς μπορεί να θεωρηθεί λογική, καθώς σύμφωνα με το www.census.gov οι εξαγωγές των ΗΠΑ για το σύνολο του 2017 ανήλθαν στα $1,54 τρισ. ενώ οι εισαγωγές στα $2,34 τρισ. δημιουργώντας εμπορικό έλλειμμα της τάξεως των $796,18 δισ.. Τον Ιανουάριο οι πρώτοι δεκαπέντε εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ αποτελούσαν το 75,6% των συνολικών εισαγωγών της χώρας, όπως μπορούμε να διακρίνουμε στον παρακάτω πίνακα.

Rank	Country	Exports	Imports	Total Trade	Percent of Total Trade
—	Total, All Countries	125.3	203.5	328.8	100.0%
—	Total, Top 15 Countries	91.0	157.6	248.6	75.6%
1	China	9.8	45.8	55.6	16.9%
2	Canada	22.6	26.3	48.9	14.9%
3	Mexico	21.8	25.9	47.7	14.5%
4	Japan	5.7	11.3	17.0	5.2%
5	Germany	4.4	9.8	14.2	4.3%
6	Korea, South	3.7	5.7	9.3	2.8%
7	United Kingdom	4.8	4.5	9.3	2.8%
8	India	2.2	4.4	6.6	2.0%
9	Italy	1.7	4.3	6.0	1.8%
10	France	2.4	3.6	6.0	1.8%
11	Taiwan	2.1	3.8	5.9	1.8%
12	Brazil	3.0	2.8	5.7	1.7%
13	Ireland	1.0	4.6	5.6	1.7%
14	Switzerland	2.1	3.2	5.4	1.6%
15	Netherlands	3.7	1.6	5.3	1.6%

Πηγή: www.census.gov

Στον παρακάτω πίνακα επίσης, παρατηρούμε το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έναντι των πρώτων δεκαπέντε εμπορικών τους εταίρους. Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε, εύλογες απορίες προκαλεί η εξαίρεση του Μεξικού και του Καναδά από τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμινίου, για τριάντα μέρες, μιας και το Μεξικό αποτελεί την δεύτερη χώρα (μετά την Κίνα) όπου οι ΗΠΑ καταγράφουν το μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα με $71,1 δισ.

Rank	Country	Deficit
1	China	-375.2
2	Mexico	-71.1
3	Japan	-68.8
4	Germany	-64.3
5	Vietnam	-38.3
6	Ireland	-38.1
7	Italy	-31.6
8	Malaysia	-24.6
9	India	-22.9
10	Korea, South	-22.9
11	Thailand	-20.4
12	Canada	-17.6
13	Taiwan	-16.7
14	France	-15.3
15	Switzerland	-14.3

Ποσά σε δισ. $

Δασμοί και χρηματιστήρια

Μπορεί τα παραπάνω να είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους μας, αυτό το οποίο παραμένει όμως το μεγάλο ερωτηματικό, είναι το πως κι εάν θα επηρεάσουν οι δασμοί των ΗΠΑ τα διεθνή χρηματιστήρια· εξάλλου σε αυτό έγκειται και η πτώση των διεθνών δεικτών το τελευταίο χρονικό διάστημα. Στην προσπάθεια μας να δώσουμε μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, αξίζει να αναφέρουμε τις μεγαλύτερες εισαγωγές προϊόντων που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ το προηγούμενο έτος.

1. Machinery including computers: $349.1 billion (14.5%)
2. Vehicles : $294.6 billion (12.2%)
3. Mineral fuels including oil: $204.2 billion (8.5%)
4. Pharmaceuticals: $96.4 billion (4%)
5. Optical, technical, medical apparatus: $86.2 billion (3.6%)
6. Furniture, bedding, lighting, signs, prefab buildings: $67.2 billion (2.8%)
7. Gems, precious metals: $60 billion (2.5%)
8. Plastics, plastic articles: $54.9 billion (2.3%)
9. Organic chemicals: $46.1 billion (1.9%)

Πηγή:www.worldstopexports.com

Όπως διακρίνουμε από τα παραπάνω, τις πρώτες τρεις θέσεις των αμερικανικών εισαγωγών αποτελούν τα μηχανήματα (περιλαμβανομένων και των Η/Υ), τα οχήματα, και τα ορυκτά καύσιμα (περιλαμβανομένων και του πετρελαίου). Θα περίμενε κανείς, ότι οι κλάδοι που θα πληγούν περισσότερο θα είναι αυτοί της βιομηχανίας, της τεχνολογίας, της αυτοκινητοβιομηχανίας, και της ενέργειας.

Οι δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο όμως, δείχνουν να αφήνουν μέχρι στιγμής «αδιάφορες» τις αποδόσεις του κλάδου βασικών υλικών, καθώς αυτός από τις αρχές του έτους ενισχύεται 0,4%, με τον κλάδο της βιομηχανίας να καταγράφει κέρδη 3,7%, της τεχνολογίας 10,3%, και της ενέργειας απώλειες 5,3%, για λόγους όμως που αφορούν τον ίδιο τον κλάδο κι όχι αυτούς των δασμών.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, δεν μπορεί να εξαχθεί με βεβαιότητα το συμπέρασμα ότι η επιβολή δασμών έχει αντίκτυπο στα διεθνή χρηματιστήρια ή σε κάποιους κλάδους μεμονωμένα, κι αυτό είναι λογικό καθώς οι επιπτώσεις σε μακροοικονομικό επίπεδο εμφανίζονται μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα κι όχι βραχυπρόθεσμα.

Εξάλλου, αξίζει να σημειωθεί ότι οι αγορές ενδιαφέρονται περισσότερο για την νομισματική πολιτική της FED (αύξηση επιτοκίων) και λιγότερο για την επιβολή δασμών, κάτι το οποίο αποδείχθηκε πρόσφατα και με την ανακοίνωση της μικρότερης των εκτιμήσεων αύξησης μισθών στις ΗΠΑ, οδηγώντας τους αμερικανικούς δείκτες σε σημαντικά κέρδη.

Οι δασμοί αποτελούν την αφορμή ή την αιτία;

Τα διεθνή χρηματιστήρια εμφανίζουν ιδιαίτερη ανθεκτικότητα απέναντι στα διάφορα γεγονότα, είτε οικονομικά είτε γεωπολιτικά. Κι εάν από την επιβολή δασμών δεν φαίνεται μέχρι στιγμής κάποια επενδυτική ωφέλεια, αξίζει να αναφέρουμε αυτούς ως την αφορμή για τα «καμπανάκια» κινδύνου της παγκόσμιας οικονομίας, με τον πληθωρισμό να αποτελεί τον νούμερο ένα κίνδυνο σε Ευρώπη και Ασία.

Η διατήρηση της παγκόσμιας ανάπτυξης, και τα καλύτερα των εκτιμήσεων εταιρικά αποτελέσματα για την χρήση του 2017, αλλά και οι εκτιμήσεις για το 2018, αναμένεται να διατηρήσουν την καλή εικόνα των χρηματιστηρίων παγκοσμίως, με τους προβληματισμούς να επιστρέφουν στο δεύτερο εξάμηνο. Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό κύκλο της Fidelity (βλ. γράφημα παρακάτω), η αμερικανική οικονομία βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του κύκλου που προηγείται αυτού της ύφεσης, όπου σε αυτό το στάδιο η ανάπτυξη είναι μέτρια, η πίστωση αρχίζει να περιορίζεται, τα κέρδη βρίσκονται υπό πίεση, τα αποθέματα αυξάνονται, και η αύξηση των πωλήσεων μειώνεται.

Η διατήρηση της παγκόσμιας ανάπτυξης, και τα καλύτερα των εκτιμήσεων εταιρικά αποτελέσματα για την χρήση του 2017, αλλά και οι εκτιμήσεις για το 2018, αναμένεται να διατηρήσουν την καλή εικόνα των χρηματιστηρίων παγκοσμίως, με τους προβληματισμούς να επιστρέφουν στο δεύτερο εξάμηνο. Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό κύκλο της Fidelity (βλ. γράφημα παρακάτω), η αμερικανική οικονομία βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του κύκλου που προηγείται αυτού της ύφεσης, όπου σε αυτό το στάδιο η ανάπτυξη είναι μέτρια, η πίστωση αρχίζει να περιορίζεται, τα κέρδη βρίσκονται υπό πίεση, τα αποθέματα αυξάνονται, και η αύξηση των πωλήσεων μειώνεται.

Πηγή γραφήματος: www.eresearch.fidelity.com

Επίσης, στο στάδιο πριν την ύφεση οι μετοχές των κλάδων υγείας, ενέργειας, και υλικών καταγράφουν συνήθως μεγαλύτερες αποδόσεις από την αγορά, ενώ οι κλάδοι των διαρκών καταναλωτικών αγαθών και της τεχνολογίας υπό αποδίδουν αυτής.

Όπως μπορεί να εξαχθεί από τα παραπάνω, πιθανών οι δασμοί να αποτελέσουν την αφορμή ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, στην προσπάθεια ενδυνάμωσης αυτής.

Δασμοί και ελληνικό χρηματιστήριο

Μπορεί στην παγκόσμια επενδυτική σκακιέρα το ελληνικό χρηματιστήριο να αποτελεί αμελητέο πιόνι, αυτό όμως δεν μπορεί να ειπωθεί και για τις ελληνικές εισηγμένες και τους Έλληνες επενδυτές. Ένα μέρος των εισηγμένων εταιρειών το οποίο στηρίχθηκε στην εξωστρέφεια τα χρόνια της κρίσης, θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα από μία διευρυμένη επιβολή δασμών, όχι μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά και από άλλες οικονομίες.

Εταιρείες όπως Folli Follie, Κρι-Κρι, Δάϊος, Ικτίνος, ιχθυοκαλλιέργειες, είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα εισηγμένων οι οποίες στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια την οικονομική τους ανάπτυξη μέσω εξαγωγών. Μια μείωση του κύκλου εργασιών (λόγω δασμών), θα οδηγήσει σε μείωση της κερδοφορίας, αύξηση απολύσεων κα, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την ήδη επιβαρυμένη ελληνική οικονομία. Εξάλλου, πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Cenergy, στην είδηση και μόνο για ντάπινγκ στις ΗΠΑ με την μετοχή της εταιρείας να «κατρακυλά».

Συμπέρασμα

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, τα αποτελέσματα των δασμών δεν δείχνουν να έχουν προς στιγμήν άμεσες επιπτώσεις στα διεθνή χρηματιστήρια, κι αυτό είναι λογικό, καθώς αυτοί δεν έχουν αποτυπωθεί στα εταιρικά αποτελέσματα ώστε να διαπιστωθεί το μέγεθος του αντίκτυπου σε εταιρικό και οικονομικό επίπεδο. Από την άλλη, αυτό το οποίο θα πρέπει να μας προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, είναι το γεγονός ότι μία γενικευμένη επιβολή δασμών από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια νέα ύφεση την παγκόσμια οικονομία, καθώς θα αποτελεί την μετάβαση από την παγκοσμιοποίηση στον προστατευτισμό.

Θεόδωρος Σεμερτζίδης, CEFA
Τα παραπάνω εκφράζουν προσωπικές απόψεις, και δεν αποτελούν προτροπή για αγορά, πώληση ή διακράτηση οποιασδήποτε κινητής αξίας.