Πόσο απέχει το κραχ από τα διεθνή χρηματιστήρια;

Έντονος προβληματισμός επικρατεί από τον προηγούμενο μήνα σχετικά με την πορεία των διεθνών χρηματιστηρίων, καθώς τόσο γεωπολιτικοί όσο και οικονομικοί παράγοντες δείχνουν να διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο στις διεθνείς αγορές. Η πρόθεση της Fed να διατηρήσει την πολιτική της σταδιακής αύξησης των επιτοκίων, καθώς και η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Donald Trump να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, δημιουργούν τριγμούς στην παγκόσμια οικονομία.

Το άστατο γεωπολιτικό περιβάλλον στη Μέση Ανατολή και στη Βόρειο Κορέα, συμπληρώνουν το παζλ της αστάθειας. Άνοδος ή πτώση; Αποεπένδυση, διατήρηση επενδύσεων, ή αγορά; Σε ποιους κλάδους να τοποθετηθώ; Οι παραπάνω είναι βασικές ερωτήσεις που απασχολούν τους επενδυτές από τις αρχές του έτους. Εάν και είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τον ερχομό του «μαύρου κύκνου», παρακάτω θα προσπαθήσουμε να αποσαφηνίσουμε λίγο το θολό τοπίο που επικρατεί στα χρηματιστήρια.

Τα δεδομένα

Το πρόσφατο selloff στα διεθνή χρηματιστήρια απέδειξε για ακόμη μία φορά πως η πτώση μας βρίσκει σχεδόν πάντα απροετοίμαστους. Μπορεί η υποχώρηση των τιμών να βελτίωσε κάπως τις αποτιμήσεις, αλλά όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω, όχι όσο θα έπρεπε ώστε η πορεία των διεθνών δεικτών να συνεχίσει την ανοδική της πορεία με ασφάλεια και χωρίς αναταράξεις.

Παρακάτω θα εξετάσουμε την τρέχουσα κατάσταση του S&P 500, καθώς και του P/E υπολογισμένο σε ημερήσια βάση, το P/E του μέσου όρου των δέκα ετών, καθώς και τον ‘δείκτη Q’, ο οποίος υπολογίζεται από την διαίρεση της κεφαλαιοποίησης των μετοχών του S&P 500 με την καθαρή αξία των εταιρειών του.

Όπως διαπιστώνουμε στο παρακάτω γράφημα, και οι τέσσερις δείκτες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, με το P/E να διαμορφώνεται στο 132%, το P/E του μέσου όρου των δέκα ετών στο 93%, ο δείκτης Q στο 86%, και ο S&P 500 κατά 114%. Αξίζει να σημειώσουμε, πως,  στο ακόλουθο γραφημα, πάνω από το ‘0’ η αγορά θεωρείται υπερτιμημένη και κάτω από το ‘0’ υποτιμημένη.

Πηγή γραφήματος:dshort.com

Κι εάν στο παραπάνω γράφημα η εικόνα είναι λίγο ασαφής, τότε αυτή γίνεται πιο συγκεκριμένη στο παρακάτω διάγραμμα, καθώς παρουσιάζεται ο μέσος όρος των παραπάνω τεσσάρων δεικτών. Όπως παρατηρούμε ο μέσος όρος των τεσσάρων δεικτών βρίσκεται στο 106%, όταν το 2008 βρισκόταν περίπου στο 60% και το 2000 στο 141%, οπότε ίσως έχουμε ακόμη δρόμο πολύ! Αντιλαμβανόμαστε πως από άποψη αποτιμήσεων καθόμαστε πάνω σε μια ωρολογιακή βόμβα η οποία είναι έτοιμη να σκάσει ανά πάσα στιγμή.

Πηγή γραφήματος:dshort.com

Ακόμη πιο ανησυχητικό, αποτελεί το παρακάτω γράφημα, το οποίο απεικονίζει μόνο του τον δείκτη Q. Όπως διακρίνουμε, αυτός βρίσκεται κοντά στο υψηλό του 2000, στο 138,7%, δημιουργώντας εύλογες ανησυχίες σε διαχειριστές κεφαλαίων και επενδυτές. Βέβαια, ας μην ξεχνάμε ότι από μόνος του κάποιος δείκτης δεν οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα, αλλά μόνο συνδυασμός διαφόρων δεικτών μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Πηγή γραφήματος:dshort.com

Ο βατσιμάνης του «μαύρου κύκνου»

Κι επειδή στις αγορές αυτοί που μπορούν να προβλέψουν τον ερχομό του «μαύρου κύκνου»-κραχ είναι λίγοι, αξίζει να αναφέρουμε έναν αξιόπιστο τρόπο (στα μέτρα του δυνατού βέβαια), ο οποίος οδήγησε (ή αποτέλεσε αφορμή) στις μεγαλύτερες χρηματιστηριακές καταστροφές στην ιστορία των αγορών. Ο τρόπος αυτός δεν είναι άλλος από την παρατήρηση των πτωχεύσεων εταιρειών σε μια οικονομία· εξάλλου η πρόσφατη κρίση δεν προήλθε από την πτώχευση της Lehman Brothers;

Πηγή:dnb.com

Αυτό το οποίο προκαλεί έντονη ανησυχία από τον παραπάνω πίνακα, είναι ότι στη Μεγάλη Βρετανία οι πτωχεύσεις εταιρειών κατέγραψαν αύξηση 10,1%, στην Ελβετία 9,3%, και στην Αυστρία 6,6%, ενώ στις ΗΠΑ που υποτίθεται η ανάπτυξη της οικονομίας παραμένει ισχυρή, οι πτωχεύσεις μειώθηκαν μόλις 2,3%. Δηλαδή στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου, τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης δείχνουν ότι δεν λειτούργησαν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, επιτρέποντας στην κρίση του 2008 να αφήσει τα ανεξίτηλα σημάδια της, δημιουργώντας εύλογους προβληματισμούς για το πόσο εφικτή είναι μια νέα ύφεση στη παγκόσμια οικονομία.

Συμπέρασμα

Όπως μπορούμε να διακρίνουμε από τα παραπάνω, το τοπίο στα διεθνή χρηματιστήρια συνεχίζει να παραμένει θολό, με αυτό να εξαρτάται όπως πάντα από τα μακροοικονομικά δεδομένα, που μέχρι στιγμής παραμένουν σε ικανοποιητικά επίπεδα, αλλά και από τις γεωπολιτικές εξελίξεις που δυστυχώς βαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Ας ελπίσουμε πως και αυτή την χρονιά ο «μαύρος κύκνος» θα μας ξεχάσει……….

Θεόδωρος Σεμερτζίδης, CEFA
Τα παραπάνω εκφράζουν προσωπικές απόψεις, και δεν αποτελούν προτροπή για αγορά, πώληση ή διακράτηση οποιασδήποτε κινητής αξίας.