Η Επιτροπή που έβλεπε, την αμαξοστοιχία των Καρτέλ της TUI, να περνά…

του Παναγιώτη Κ. Μυλωνά, Οικονομολόγου

(Ένα Τουριστικό, Οικονομικό και Πολιτικό αφήγημα ταινιών με τρένα…)

1) “ΈΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΌΡΙΑΝ ΕΞΠΡΈΣ” (ταινία του 1974)

Με χαμόγελο αγελάδας, η “Επιτροπή Ανταγωνισμού”, παρ’ ότι όφειλε -από μόνη της, ως η πρώτη αρμόδια- να ερευνήσει, να διαγνώσει και να εντοπίσει τη στρέβλωση του υγιούς ανταγωνισμού στη τουριστική αγορά της χώρας μας. Κι ενώ όφειλε, επίσης, να εξετάσει και να πιστοποιήσει τη μεγάλη οικονομική αιμορραγία, που εξακολουθεί να μας προκαλεί, η γερμανική TUI, όλα τα τελευταία αυτά χρόνια. Εξ αιτίας της απώλειας πολλών δισ. ευρώ, ετησίως, απ’ τα δεδουλευμένα έσοδα του ελληνικού τουρισμού. Και ενώ, συνακόλουθα, όφειλε να λάβει: Μέτρα και Αποφάσεις, προτείνοντας ως και πρόστιμα των αποζημιώσεων των πληγέντων και για αποκατάσταση του υγιούς ανταγωνισμού, στη τουριστική αγορά. Εξακολουθεί να μένει χαλαρή κι αμέριμνη, πέρα και απ’ τα όρια της έννοιας, “διαφθορά”. Τόσο της κάθετης, του πελατειασμού. Όσο και της οριζόντιας, όμοιας της, που την ονομάζουμε και διαπλοκή. Έχοντας παγιδεύσει, τον τουριστικό κλάδο και τη χώρα όλη, ύστερα από τα επτά και πλέον, χρόνια, τουλάχιστον, που ακολούθησαν την πρώτη -από 27/11/2015- από τις τρεις αναφορές και καταγγελίες μου.. Καταγγελίες, οι οποίες, μάλιστα, είναι κατατεθημένες, με αριθμ. πρωτ., στην Επιτροπή, με τις οποίες υποεκτιμούσα, αρχικά, την απώλεια των δεδουλευμένων τουριστικών μας εσόδων στο ύψος των 4 δις €, ετησίως. Εξακολουθεί όμως και σήμερα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, να ρεμβάζει αμέριμνα, μπροστά κι απ’ την επελαύνουσα γερμανική TUI! Παραμένοντας ατάραχη, μετά κι απ’ την τελευταία μας σχετική καταγγελία, με βάση τη τουριστική κίνηση του 2019. Όπου, σε αυτήν, αναβαθμίστηκαν κι οι εκτιμήσεις μας, για τα νέα διαφυγόντα τουριστικά έσοδα, το 2019, στο ύψος των: 10 δις €, ετησίως ή κοντά, στο: 5,5% του Α.Ε.Π. της χώρας μας!!!

(Αξίζει να παρατηρήσει κανείς ότι αν το 3,5%, του ΑΕΠ, των πρωτογενών μας μνημονιακών πλεονασμάτων -το οποίο αναστάλθηκε, λόγω και της πανδημίας- ήταν και θεωρήθηκε, “μη βιώσιμο”! Τότε, πόσο “μη βιώσιμο” μπορεί να είναι το: 5,5% του ΑΕΠ, που μας αποστέρησε και μας αποστερεί, απ’ τα δεδουλευμένα τουριστικά μας έσοδα, ο ασκούμενος αθέμιτος ανταγωνισμός της TUI;;; Εδώ αναδύεται κι ο συνειρμός του τίτλου, του παρόντος άρθρου, που σχετίζεται με μια παλιά κινηματογραφική ταινία, τσέχικης παραγωγής, του 1966, η οποία έλαβε OSCAR ξενόγλωσσης ταινίας, το 1968, με τίτλο:

“Ο Ανθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν“…

Μια ταινία που αποτέλεσε αναφορά και βασική έκφραση της -λεγόμενης, από αναλυτές της εποχής και ιστορικούς στη συνέχεια- “Άνοιξης της Πράγας”! Κι όπου, στο σενάριο της ταινίας, ασκείται έντονη κριτική, με αλληγορίες, για το εκεί γραφειοκρατικό κατεστημένο της εποχής και τη διαπλοκή του, με την ηγεσία του ανατολικού συνασπισμού (ή σιδηρού παραπετάσματος κατ’ άλλους). Κομματικοί εκπρόσωποι και εγκάθετοι γραφειοκράτες του ολοκληρωτικού εκεί μορφώματος, με χρήση και της σφραγίδας, αποστερούσαν απ’ τη χώρα, ευκαιρίες, για ευημερία και ανάπτυξη. Αφήνοντας τα τρένα της προόδου να τους προσπερνούν αδιάφορα. Και φτάνοντας, οι γραφειοκράτες αυτοί, σε σημείο να βιάζουν ως και τη νεολαία τους. Και να τους “παίρνει είδηση” ως κι η ίδια, η τσεχική κοινωνία, αν και αποκλεισμένη απ’ τη στοιχειώδη της ενημέρωση.).

2) “ΤΟ ΠΈΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΚΑΣΣΆΝΔΡΑΣ” (ταινία του 1976)

Πενήντα, σχεδόν, χρόνια μετά, από την “Άνοιξη της Πράγας”, στην Αθήνα, η εδώ Επιτροπή Ανταγωνισμού, παραμένει, με το χαμόγελο της αγελάδας, στην έκφραση -περισσότερο από μια δεκαετία, ήδη- παγερά αδιάφορη κι ατάραχη, για επιτέλεση της αποστολής της & τ’ οφειλόμενου έργου της. Του έργου διαφύλαξης & διασφάλισης του υγιούς ανταγωνισμού και της κατίσχυσης του “Δικαίου του Ανταγωνισμού”, στην αγορά του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Βλέποντας, με απάθεια, η Επιτροπή, “τα τρένα, των Καρτέλ της TUI, να περνούν”, να λεηλατούν και να εξανδραποδίζουν, το Λαό και την οικονομία της χώρα μας. Επιβάλλοντας ένα καθεστώς μιας βαριάς εκμετάλλευσης, άνισης, ανισόρροπης και παγιδευμένα, ελλειμματικής ανάπτυξης. Οδηγώντας μας, αναπόδραστα, στον υποτροπιασμό μας & σε νέα μνημόνια. Μνημόνια, στα οποία -εκτός του 1ου, το οποίο προκάλεσε η άφρωνα δημοσιονομική πολιτική, χαλαρότητας του “Κουρασμένου”- μας έσυρε -στα μνημόνια που ακολούθησαν το πρώτο Μνημόνιο- η αφαίμαξη μας, απ’ το τουριστικό μοντέλο, που μας επέβαλε η γερμανική TUI! Και η Επιτροπή Ανταγωνισμού, για πολύ καιρό τώρα, επιμένει να ανέχεται και να συνυπάρχει με την ανάσχεση και ακύρωση, κάθε στρατηγικής, για άσκηση αντι-ανταγωνιστικής πολιτικής & για απόκρουση των εναρμονισμένων πρακτικών των -κρυφίως λειτουργούντων- Καρτέλ. Με την υπονόμευση & της τουριστικής αγοράς και κάθε πολιτικής αντι-διαφθοράς στη χώρα. Όμως έτσι, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, συμβάλλει στη δημιουργία ενός τεράστιου σκανδάλου, σντικειμενικά, που μας απειλεί με αφανισμό. Σκανδάλου συγκάλυψης της πνιγηρής δράσης των Καρτέλ, στον ελληνικό τουρισμό και μη αποκάλυψης της οικονομικής λεηλασίας που υφίσταται η χώρα! Πρόκειται για το σκάνδαλο του Αθέμιτου Ανταγωνισμού, που μας ασκεί ο μεγαλύτερος, απ’ τους Tour Operators της υφηλίου, η γερμανική TUI. Η οποία δρα σε βάρος τ’ ελληνικού τουριστικού προϊόντος της χώρας, αλλά και υπέρ, των θηριωδών εμπορικών πλεονασμάτων της Γερμανίας. Και παρ’ ότι, η “Επιτροπή Ανταγωνισμού”, συστήθηκε -εξ ορισμού της- ως Ανεξάρτητη Αρχή, γίνεται μια εξαρτώμενη, στη συνέχεια, με το διορισμό της διοίκησής της, απ’ την εκάστοτε ελληνική Κυβέρνηση. Διαπλεκόμενη μαζί της, στη τρέχουσα πολιτική -δείτε, σχετικά & το “καλάθι του νοικοκυριού”-. Καθώς, επίσης, διαφαίνεται πως συνδέεται με ένα σύστημα, υπόγειας και διαβαθμισμένης εκμετάλλευσης, μα κι έμμεσου κι ανομολόγητου -αλλά υφιστάμενου & αισθητού- ελέγχου μας, από εξωτερικά κέντρα και γερμανικά συμφέροντα. Ένα ανομολόγητο σύστημα μειωμένης εθνικής ανεξαρτησίας μας, που έχει ως βασικό της κορμό, τη γερμανική TUI. Την TUI, που, ενώ φαίνεται να συστήθηκε, μόλις το 2001, αποτελεί μετεξέλιξη της γερμανικής PREUSSAG -μιας απ’ τις βαριές πολεμικές βιομηχανίες του βαθέως γερμανικού κράτους- με έναρξη της λειτουργίας της, ακόμα και προ Χίτλερ, τη δεκαετία του 1920. Δρώντας, πια και στην Ελλάδα, ως TUI,, σ’ ένα πλαίσιο οικονομικής της αφαίμαξης, με τη συνέργεια και συνευθύνη, πλέον, απ’ το 2016, της, επίσης γερμανικής, Fraport…

Κι “ύστερα ήρθαν κι οι μέλισσες”, για τουρισμό;

– Μα, ήρθαν;;;

3) “Η ΓΈΦΥΡΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΎ ΚΒΆΪ”. (ταινία του 1964)

Ωστόσο, οι διαχρονικές αρνητικές οικονομικές αποδόσεις του ελληνικού τουρισμού, για πρώτη φορά, δημοσιοποιήθηκαν κιόλας, επίσημα, τον Μάιο του 2018, απ’ τον πλέον αξιόπιστο και αντιπροσωπευτικό φορέα του ελληνικού τουρισμού, τον ίδιο τον Σ.Ε.Τ.Ε. (Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων). Όταν, επιδιώκοντας νέες φοροελαφρύνσεις του, απ’ την πολιτεία, δημοσιοποίησε τα αποτέλεσμα της σχετικής έρευνας, της μελέτης του ΙΝ.ΣΕΤΕ (Ινστιτούτου του Σ.Ε.Τ.Ε.)! Μελέτη η οποία και κατέδειξε πως: στην περίοδο δωδεκαετίας, από: 2005, έως 2017, σημειώθηκε μείωση της “Μέσης Κατά Κεφαλήν Τουριστικής Δαπάνης” (ΜΚΚΤΔ), με μείωσή της στο: (-30,5%), σε ονομαστικές τιμές. Ήταν μια πολύ αρνητική καταγραφή. Αφού υποδήλωνε, σαφώς, το πολύ χαμηλό επίπεδο των τιμών στο τουριστικό μας προϊόν, όπως θα διαπίστωνε κανείς και απ’ τη διεθνή διαχρονική σύγκριση όλων των αντίστοιχων δεικτών και παραμέτρων, των ανταγωνιστικά εφάμιλλων, τουριστικών χωρών. Με εξελίξεις οι οποίες σημειώθηκαν, παρά τα επιτυγχανόμενα, συνεχώς, ρεκόρ, με Success Story, σε αφίξεις τουριστών στη χώρα. Αφίξεις οι οποίες, ενώ αύξαναν την τουριστική μας ζήτηση, υστερούσαν πάντα, απ’ την υπεραύξηση -κατά κάτι- του δυναμικού των κλινών που προσφέρονταν. Με αποτέλεσμα, να πέφτουν οι τιμές. Κι αυτά, παρά τον πληθωρισμό της δωδεκαετίας, 2005, 2017. Αλλά, συνέβαιναν αυτά, παρά και τις εναλλαγές των κομμάτων στην εξουσία. Παρά, επίσης και τη σημειωθείσα άνοδο της στάθμης ξενοδοχειακού δυναμικού μας. Από την αυξημένη συμμετοχή, 5άστερων & 4άστερων ξενοδοχείων, με τα αυξημένα κόστη λειτουργίας τους. Παρά ή κι εξ αιτίας, ακόμα, της πλήρους λειτουργίας στρόφιγγας τουριστικών ροών, στα 14 αεροδρόμιά μας, τα οποία αφορούν στην είσοδο του 80% της τουριστικής κίνησης, υπό ευθύνη της, επίσης γερμανικής, Fraport, από το 2016 και μετά. Παρ’ ότι, εξ άλλου, η ΜΚΚΤΔ, στην Ελλάδα, υστερούσε, τόσο χαρακτηριστικά, απ’ τις αντίστοιχες των ανταγωνιστικών μας χωρών. Και με τιμές, στο προϊόν, που παγίωναν την υστέρησή μας, διαχρονικά, από αντίστοιχες ΜΚΚΤΔ, των άλλων χωρών. Ώστε, η ΜΚΚΤΔ στην Ελλάδα, να μένει κάτω κι απ’ το 50%, των τιμών που απολάμβαναν, στον τουρισμό, άλλες χώρες. Ενώ, επί Υπουργίας Έλενας Κουντουρά, η ΜΚΚΤΔ, το 2017, έφτασε σε επίπεδο π’ ήταν το χαμηλότερο όλων των εποχών. Έφτασε, ακριβώς, σε 487€/τουρίστα. Με ζημιογόνες τις αποδόσεις και με οικονομικά αποτελέσματα των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, π’ ήταν -διαχρονικά- κάτω κι από ένα ελάχιστο πρότυπο κόστους της βιώσιμης λειτουργίας τους. Κι όλα αυτά, σε μια περίοδο, σπανιότητας των επενδύσεων, στους άλλους κλάδους και:τομείς της οικονομίας μας. Και με συνεχείς ελλειμματικές τις οικονομικές τους διαχειρίσεις, οι οποίες, αντί να ανάσχουν τα επενδυτικά σχέδιά τους, σημειώνουν μια τέτοια υπερμόχλευση τουριστικών επενδύσεων, που μόνο σε εναρμονισμένη υποδαύλιση παραπέμπει & προϊδεάζει, αποκαλύπτοντας, συχνότατα & την έμμεση συντονιστική συνδρομή της γερμανικής TUI. Καθώς και των άλλων Τ.Ο., που συγκροτούν το τουριστικό καρτέλ, μαζί της. όμως, αυτή η εκρηκτική, σε όγκο, αύξηση της τουριστικής κίνησης, επέφερε και τεράστια προβλήματα υπονόμευσης της ποιότητας, αλλά και της αντικειμενικής αξίας πώλησης του τουριστικού προϊόντος, που προήλθαν ως συνέπεια της τεράστιας υπέρβασης, έως και συντριβής, στις περισσότερες τουριστικές περιοχές, της χώρας, της λεγόμενης -όλο και συχνότερα, τελευταία- “φέρουσας ικανότητας”, για την οποία θλίβονται -και ωρύονται δίκαια- όλοι οι σκεπτικιστές, για τις εξελίξεις στο “Tour Επιχειρείν”. Απαιτώντας τεράστιες δημόσιες δαπάνες όμως,για απόλυνση επερχόμενων καταστροφικών επιδράσεων στον ελληνικό τουρισμό! Και αυτά εξελίσσονται και συμβαίνουν καθημερινά. Πολύ περισσότερο, μάλιστα που, χωρίς την επενδυτική υποδαύλιση, δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν οι επενδύσεις αυτές και να λειτουργήσει αυτό το “καθεστώς”, τόσα πολλά χρόνια & μέχρι σήμερα. Αφού, μόνο με την ύπαρξη ενός ιθύνοντα νου -ως κυρίως υπεύθυνου, πίσω απ’ αυτά- μπορούν να στέκουν & να ερμηνευθούν τα ακραία αυτά κακώς κείμενα. Ώστε κι οι παράτυπες, παράκαιρες & παράνομες δράσεις της TUI, που εξωθούν στις άκαιρες κι υπερβάλλουσες επεκτάσεις του τουριστικού δυναμικού των ξενοδοχειακών μας μονάδων, να μην μπορούν να δικαιολογηθούν απ’ την “Καθαρή Θέση” των ετήσιων “Ισολογισμών” των εταιρικών ομίλων που συγκροτούν αυτήν την τουριστική κι εκρηκτική μας υπερανάπτυξη. Αφού, μόνο στην επίδραση -από φύση και θέση- της κατέχουσας τη δεσπόζουσα θέση, γερμανικής TUI, μπορούν να αποδοθούν.. Μέσα απ’ τη χρηματοδότηση των μακροχρόνιων συνεργασιών της TUI, με Έλληνες ξενοδόχους. Για αντιπαροχή, στην TUI, των πολύ χαμηλών τιμών, στην εκμίσθωση των μονάδων τους, στους Tour Operators & στην ίδια την TUI. Συνεργασίες, δηλαδή, που, παρά τις δυσμενείς, επενδυτικά, συνθήκες, επιτυγχάνουν ρυθμούς ανάπτυξης κι επέκτασης, μεγαλύτερους, απ’ την πρωταθλήτρια ανάπτυξης, παγκόσμια. Ρυθμούς, της κομουνιστικής Κίνας. Και πάντως, ρυθμούς που είναι, κατά κάτι, μεγαλύτεροι, από την -συστηματικά ελεγχόμενη- τουριστική μας ζήτηση!

Ωστόσο, ο “αθέμιτος ανταγωνισμός” που ασκεί η TUI, δεν ασκείται απ’ όλους τους Τ.Ο.. Άλλωστε, σ’ όλα τα επιστημονικά συγγράμματα που τον εξετάζουν και μελετούν τις πολυσχιδείς αντι-ανταγωνιστικές δράσεις, των επιχειρήσεων που εξασκούν τον αθέμιτο ανταγωνισμό, με τις εναρμονισμένες πρακτικές που εφαρμόζουν. Αλλά κι όλη η επιστημονική βιβλιογραφία και η οικονομική ιστορία, διεθνώς, όταν αναφέρεται στις στρεβλώσεις των οικονομικών σχέσεων και στις επιπτώσεις που προκαλούν, μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές αγορές, θεωρούν υπεύθυνες, για τις παθογένειες αυτές, τις εταιρίες εκείνες, που κατέχουν “δεσπόζουσα θέση” στην αγορά. Οι επιπτώσεις του αθέμιτου ανταγωνισμού που μας ασκούνται και οι εναρμονισμένες πρακτικές που εφαρμόζουν οι δρώντες για τη νόθευση τ’ υγιούς ανταγωνισμού -που λειτουργούν σε βάρος του τουρισμού και της χώρας μας- περισσότερο από μια δωδεκαετία, ήδη -επιφέροντας τεράστιες βλάβες & ζημίες, σε πληττόμενους- γίνονται για να αισχροκερδίσουν, με τις ολιγοψωνιακές ή και με τις μονοπωλιακές πρακτικές τους, αυτοί που μπορούν και επιδρούν σε επίπεδο, εκτεταμένων και προπαρασκευασμένων αλληλεπιδράσεων, που είναι συστηματικά προσανατολισμένες, στην υπέρμετρη επαύξηση της κερδοφορίας τους. Αδιαφορώντας για τις ζημίες που προκαλούν στο ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται. Κατέχοντας “δεσπόζουσα θέση” στην αγορά. Δεσπόζουσα, είτε στην πλευρά της ζήτησης, είτε της προσφοράς, είτε και στις δύο πλευρές, ταυτόχρονα. Όπως συμβαίνει με την TUI, στη τουριστική μας αγορά… Ενώ, οι υπόλοιποι Tour Operators, όσοι μετέχουν στην παγιδευμένη αυτή αγορά, είτε επωφελούνται, είτε βλάπτονται, απ’ τα όσα προξενούν, οι κατέχοντες “δεσπόζουσα θέση”, στην τουριστική μας αγορά, αλλά και παγκόσμια, όπως είναι, η γερμανική TUI. Και μάλιστα και στην πλευρά της ζήτησης, ως ολιγοψώνιο και στην πλευρά της προσφοράς, ως ολιγοπώλιο, με δικά της, 50 5άστερα ξενοδοχεία, μόνο στην Ελλάδα. Καθώς και με πλειοψηφικές συμμετοχές της, στο μετοχικό κεφάλαιο άλλων Τουριστικών ομίλων, με πολλές δεκάδες 5άστερα ξενοδοχεία, επίσης, όπως της κυπριακής εταιρίας “Atlantica s.a.” κ.λπ.. Και σε μια τέτοια τουριστική αγορά, η διαπραγμάτευση των τιμών, στον τουρισμό, γίνεται το πιο σύντομο ανέκδοτο, του: ” Γιάννης κερνάει & Γιάννης πίνει”. Μια κατάσταση, δηλαδή, που μας καθιστά -όχι μόνο γεωγραφικά- ως και “χώρα αναφοράς” κι ως “οδηγό προσομοίωσης”, για τη συγκράτηση και ανάσχεση των τιμών του τουριστικού προϊόντος, σε όλη την κλίμακα της τουριστικής αγοράς, όλης της βόρειας πλευράς της Μεσογειακής λεκάνης…

Και στην χώρα μας, προκειμένου να επιτευχθεί το σχέδιο της εναρμονισμένης, με τις επιδιώξεις του καρτέλ, τουριστικής υπερεπέκτασης, με τις τουριστικές υπερεπενδύσεις που υλοποίησαν οι ξενοδόχοι μας, σαρώθηκαν όλες οι πιστώσεις των αναπτυξιακών μας νόμων, υπέρ τουρισμού και με την υπερχρέωση τους. Σε βαθμό, μάλιστα, ώστε: ο “Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγείου Κεφαλαίου” (ΑΣΠΚ), το 2021, στη βιομηχανία, να βρεθεί, στα 27.000.000.000 ευρώ, μόλις. Όταν, ο ίδιος αυτός ΑΣΠΚ, το 2008 ήταν 62.000.000.000 ευρώ…

Κι όπου, σε μελέτη την οποία δημοσίευσε η Καθημερινή, καταδείχθηκε, το Νοέμβριο του 2020, ότι, ο αναπτυξιακός νόμος του 2011, είχε ως αποτέλεσμα ώστε, για κάθε εποχιακή θέση εργασίας, που δημιουργήθηκε, απ’ τις πιστώσεις νόμου αυτού -κι αφορούσε στον τουρισμό- χρειάστηκε να δαπανηθούν 323.000€/εποχική θέση εργασίας. Συγχρόνως, αξίζει να σημειωθεί εδώ, το εξής: το επενδεδυμένο κεφάλαιο, στη βιομηχανία, για κάθε μια θέση εργασίας, σήμερα, να κινείται γύρω, στις 50.000€/ εργαζόμενο, μόλις!

4) “ΤΟ ΤΡΈΝΟ ΤΗΣ ΜΕΓΆΛΗΣ ΦΥΓΉΣ” (ταινία του 1985)

Κι ύστερα, μπορεί να μην “ήρθαν οι μέλισσες”. Αλλά, αντίθετα. Ήρθε η πανδημία του Covid-19.

Κι ενώ κάθε κρίση, μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία, ανασυγκρότησης και ανόρθωσης, αυτό δεν συνέβηκε στον ελληνικό τουρισμό.

Με την παγκόσμια κατάρρευση της τουριστικής κίνησης, λόγω της πανδημίας, κυρίως και με την εισβολή -δευτερευόντως- της Ρωσίας, στην Ουκρανία, Και συνεπώς, ο διεθνής ανταγωνισμός, ιδίως επί των τιμών του τουριστικού προϊόντος, ξέφυγε εντελώς από τις συντεταγμένες του νόμου, ζήτησης & προσφοράς, στην τουριστική αγορά. Αφού εξίσωνε όλους, στον ανταγωνισμό. Με το ταυτόχρονο τεράστιο έλλειμμα διεθνούς τουριστικής ζήτησης. Έτσι και άνοιξε, μέσα στην κρίση, το παιχνίδι τουριστικού ανταγωνισμού στις τιμές του προϊόντος, σε σχετικά, ισότιμη βάση, επανεκίνησης των τουριστικών τιμών και καλλιέργειας μιας βάσιμης αισιοδοξίας, για εμάς τους Έλληνες, για μείωση της υστέρηση και των αποστάσεων -στις τιμές που απολαμβάναμε, έως πριν- τώρα που, το πείραγμα στην “πλάστιγγα” της τουριστικής αγοράς, από την πλευρά της γερμανικής TUI, δεν ήταν πλέον κατορθωτό. Αφού, η τουριστική ζήτηση κατέρρευσε παντού κι έθεσε τις τιμές, εκτός του ανταγωνισμού. Με τεράστιο το πλεόνασμα προσφοράς, αδιάθετων ξενοδοχειακών κλινών παντού. Καθιστώντας και την αντι-ανταγωνιστική δράση της TUI, στην Ελλάδα, άσφαιρη. Αλλά όμως, όχι. Ήρθε ο “από μηχανής Θεός” της Tui. Ήρθε -για χάρη της- η Κυβερνητική Απόφαση της Ν.Δ., με την αναστολή καταβολής του Φ.Π.Α., από τον Ιούνιο του 2020, για κάθε επενδυτική δαπάνη κατασκευής και ανακαίνισης στα ξενοδοχεία και στην εστίαση…

Το εντυπωσιακό είναι πως, η Κυβέρνηση, που έδωσε έως και 50 δισ. ευρώ, σε επιδοτήσεις και ενισχύσεις, για την πανδημία, αλλά που φύλαξε, ανέγγιχτο το Φ.Π.Α., ως κόρη οφθαλμού, παρά τις τεράστιες πιέσεις που δέχθηκε, για την απάλυνση των συνεπειών της κρίσης του Covid, στην κοινωνία, φάνηκε πως υποχώρησε για χάρη και μόνο, της γερμανικής TUI…

(Αξίζει να παρατηρήσει κανείς, εδώ, πως: παρά το ανυποχώρητο της Κυβέρνησης, στην μείωση του Φ.Π.Α , για την απάλυνση των επιπτώσεων, στα λαϊκά στρώματα, απ’ την πανδημία του Covid-19 και απ’ την ενεργειακή κρίση, εξ αιτίας της εισβολής του Πούτιν, στην Ουκρανία. Και εξ αιτίας, επίσης, δυσκολιών του δημοσιονομικού πλαισίου, απ’ την Ε.Ε., αλλά και συναφών, άλλων, δυσκολιών, όπως η ίδια, η Κυβέρνηση, μας έλεγε, αρνούμενη την μείωση του Φ.Π.Α.. Μόλις άρθηκε -έστω και προσωρινά- η ισχύς και η τήρηση της εφαρμογής των πρωτογενών πλεονασμάτων μας, του 3,5% του ΑΕΠ της χώρας, δόθηκε μια -απολύτως μεροληπτικά κι εντελώς χαριστικά- πλήρης απαλλαγή, από τον Φ.Π.Α., για τα προσεχή οκτώ χρόνια, σε όλες τις Επενδύσεις, Επισκευές και Συντηρήσεις του κλάδου της φιλοξενίας, σε όλη τη χώρα, από τον Ιούνιο του 2020 και μέχρι και το 2027…

Κι αυτό ήταν ένα απ’ τα τελευταία κατορθώματα, των ξενοδόχων, αλλά ιδίως, της γερμανικής TUI, στην Ελλάδα. Κατορθώματα που σημειώθηκαν με τα εξής, κυρίως, αποτελέσματα:

(α) Ενώ, η παγκόσμια δυναμικότητα, διαθέσιμων ξενοδοχειακών κλινών, την τριετία, 2019, έως 2022, παρουσίασε μια μείωση, της τάξης του: 5%, του συνόλου της. Στην Ελλάδα κινηθήκαμε στην την σντίστροφη κατεύθυνση. Με αύξηση των ξενοδοχειακών κλινών, κατά +4%, στο σύνολο ή με: 35.000 νέες κλίνες, πεντάστερων και τετράστερων ξενοδοχείων, κυρίως -σύμφωνα και με σχετικό δημοσίευμα, του Ιουλίου, 2022, από τον Σ.Ε.Τ.Ε.- με τα αυξημένα κόστη, στη λειτουργία της κατηγορίας των αστέρων τους και

(β) Η αύξηση της ΜΚΚΤΔ (μέσης κατά κεφαλή τουριστικής δαπάνης), στις ονομαστικές τιμές της, στη τριετία -από το 2019, έως το 2022- ήταν, μόλις, στο: 1/4, της αύξησης των λειτουργικών εξόδων των ξενοδοχείων, για την ίδια πάντα περίοδο. Ή με αύξηση, των ονομαστικών τιμών, στα ξενοδοχεία, στην προαναφερόμενη αυτή περίοδο, κατά: +11%, μόλις. Έναντι μιας αύξησης των δαπανών λειτουργίας τους, κατά: +40%…

Όταν, επίσης και η αντίστοιχη αύξηση στις τιμές, στις άλλες ανταγωνιστικές χώρες, ήταν έως και πάνω από +40%…

Μια καθαρή πτώση τιμών του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, που ήρθε ως συνέπεια της αρνητικής επίδρασης του “νόμου προσφοράς και ζήτησης του τουριστικού μας προϊόντος”, όπως, αυτός, επηρεάστηκε απ’ την αύξηση της προσφοράς των ξενοδοχειακών μας κλινών, όταν και η διεθνής προσφορά, περιορίστηκε, δραστικά, στην ίδια αυτή περίοδο της πανδημίας, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εγκυρότερων διεθνών οργανισμών.

Και προφανώς, η προηγούμενη, χαρακτηριστικά δραματική υστέρηση των τιμών του τουριστικού προϊόντος μας, έναντι των άλλων τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών, αντί να σμικρυνθεί, διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο, ακόμα και χωρίς την κρυφή συνδρομή και δολιότητα, της ίδιας της TUI. Αλλά, για λογαριασμό της και μόνο. Η πλέον υπεύθυνη και μοιραία -για τις αρνητικές αυτές εξελίξεις- πολιτική, είναι εκείνη που μας οδήγησε σε τιμολόγια του ελληνικού τουρισμού, που βρέθηκαν να είναι, σαφώς, πολύ κάτω απ’ το κόστος της παραγωγής του. Διαφαίνεται, λοιπόν, πως: η αιτία, για τις εξελίξεις αυτές, υπήρξε, η ανόητη Κυβερνητική Απόφαση, με την πλήρη “απαλλαγή”, από Φ.Π.Α., για τις επενδυτικές και για τις κατασκευαστικές δραστηριότητες στο τουρισμό. Με απαλλαγές, δηλαδή, απ’ τον Φ.Π.Α., με τις οποίες και εξασφάλισε, από τον Ιούνιο του 2020 και μετά, η προνομιακή και προκλητικά χαριστική, αναστολή στην καταβολή του Φ.Π.Α.. Και για χρονικό διάστημα: 8 ετών (παρακαλώ!), λόγω των μέτρων προστασίας, απ’ την πανδημία (σικ!)- για όλες τις δαπάνες, σε αγαθά και υπηρεσίες, όλων των νέων ή υπό κατασκευή, ξενοδοχειακών καταλυμάτων και άλλων κατασκευαστικών εργασιών…

Όπως, ακριβώς, συμβαίνει και ισχύει, ήδη και σήμερα, με τη φωτογραφική, ειδική “διάταξη” Κυβερνητικής Απόφασης, στην οποία μπορείτε να ανατρέξετε, για να δείτε, την ειδική αυτή σχετική εγκύκλιο!!!

Την εγκύκλιο, που μπορείτε να βρείτε με την κωδική περιγραφή:

«ΠΟΛ. Α: 1150/2020», της ΑΑΔΕ. Και η οποία εγκύκλιος -ενώ φαίνεται να ευνοεί, αρχικά, τους ξενοδόχους, αλλά μόνο προσωρινά. Σε συνέχεια, όμως, βλάπτει, οικονομικά, τους ίδιους. Και έχει τον τίτλο: “Διαδικασία αναστολής καταβολής Φ.Π.Α., για τις τουριστικές επιχειρήσεις κι επιχειρήσεις εστίασης, κ.λπ…”)!!!

Πριν ένα, σχεδόν, χρόνο -και συγκεκριμένα, στις 5/1ου-2022- όπου είναι και το στιγμιότυπο που ακολουθεί. Είναι η φωτογραφία, απ’ την είσοδο Επιτροπής Ανταγωνισμού, με διακεκριμένους Δικηγόρους, τους συνεργάτες & νομικούς μου συμπαραστάτες: Γεώργιο Κανιάρη & Γιάννη Χατζηαντωνίου . Είναι, ακριβώς, λίγο μετά την παρουσίαση -στον Πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού & καθηγητή, Γιάννη Λιανό, καθώς και στην πολυπρόσωπη Διοίκησή της- των καταγγελιών μας: για τον παράνομο και τον καταχρηστικά ασκούμενο “αθέμιτο ανταγωνισμό”, της γερμανικής TUI…

Ως διαπιστευτήριο, της εκεί επίσκεψη μας, στον πρόεδρο της Επιτροπής, κ. Γιάννη Λιανό, είχαμε, μόλις τότε, δημοσιεύσει, στο διαδίκτυο, ένα απ’ τα αποκαλυπτικότερα άρθρο μας, για τον ασκούμενο, διαχρονικά, αθέμιτο ανταγωνισμό, τόσο διεθνώς, όσο και για το ρόλο της TUI στη χώρα μας. Άρθρο το οποίο και επικολλούμε αμέσως εδώ:

Αξίζει εδώ να αναφερθεί. πως, σαράντα μέρες μετά, απ’ την παρουσίαση των αναφορών μας, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και τον Πρόεδρό της, μάθαμε από τον ημερήσιο,τύπο και το δελτίο τύπου που εκδόθηκε, ότι πραγματοποιήθηκε πολυπρόσωπη επίσκεψη, στον Πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, από τη διοίκηση των αντιπροσωπευτικότερων φορέων του ελληνικού τουρισμού, οι οποίοι πέταξαν την μπάλα στην εξέδρα… Γιατί, ενώ έθεσαν το θέμα τ’ αθέμιτου ανταγωνισμού, στην τουριστική αγορά της χώρας μας, αυτό, το συνέδεσαν, όχι με τις εναρμονισμένες πρακτικές της γερμανικής Τ.Ο. TUI, αλλά με τις “βραχυχρόνιες μισθώσεις” της brb…

Εμείς αναφερόμαστε όμως, σε μια εφαρμοσμένη πολιτική Καρτέλ, από τους Tour Operators, που ασκείται σε βάρος του τουρισμού, της ελληνικής οικονομίας & της χώρας. Με εκτιμούμενες τις απώλειες, σε δεδουλευμένα τουριστικά έσοδά μας -με βάση τις εισπράξιμες τιμές της τουριστικής κίνησης του 2019- ύψους: 10 δισ. ευρώ, ετησίως. Ή και με απώλειες, στα δεδουλευμένα τουριστικά μας έσοδα, περί το: 5,5% του Α.Ε.Π. της χώρας. Όπως ήδη προείπαμε και δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει, μήτε για μια στιγμή, απ’ τη συλλογιστική μας, πάνω σε αυτό το σοβαρό εθνικό μας ζήτημα…

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=5708599442510767&id=100000823047236

5) “ΤΟ ΤΡΈΝΟ”. (ταινία του 1957)

Τα έως σήμερα σχετικά μου πονήματα, για τις ανάρμοστες κι εναρμονισμένες πρακτικές της γερμανικής TUI, που μας έχουν γονατίσει και απειλούν να μας εξοντώσουν, οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά, μέχρι και υπαρξιακά, είναι ήδη γνωστά, σε πολλούς. Μέρος των οποίων, εμπεριέχονται και στην πραγματεία μου, για τον ασκούμενο αθέμιτο ανταγωνισμό της TUI, σε βάρος του ελληνικού τουρισμού, που αμέσως επικολλώ, στο σύνδεσμο π’ ακολουθεί:

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=4935841636453222&id=100000823047236

Με κύρια δρώσα τη γερμανική TUI και τους εδώ συνεργάτες της. Το επιχειρούν μάλιστα, συστηματικά, επιδρώντας στην πλάστιγγα της ελεύθερης αγοράς, στη ζήτηση και την προσφορά του τουριστικού προϊόντος! Μέσω ενός Αρμαγεδδών, από εναρμονισμένες τουριστικές πρακτικές, που εκτελούνται, με ιθύνοντα νού και συντονίστρια, τη γερμανική TUI. Με κύρια αποσκόπηση τους, την προώθηση των τουριστικών υπερ-κατασκευών. Διογκώνοντας την προσφορά του τουριστικού προϊόντος μας, υπέρμετρα και πέρα από κάθε ορθολογική πρόβλεψη των επενδυτικών τους σχεδίων και προοπτικών τουριστικής ανάπτυξης περιοχών και της χώρας. Κι οι εναρμονισμένες αυτές πρακτικές της TUI, δεν εξαντλούνται με τη συγκρότηση, του Καρτέλ των Tour Operators. Μόνο στη ζήτηση, της πλάστιγγας αγοράς, του τουριστικού μας προϊόντος. Αλλά επεκτείνονται και στην προσφορά του. Όπου, εκτός κι από την ομηρία, των συνεργαζόμενων, με τους Tour Operators, Ελλήνων ξενοδόχων, η ίδια η TUI επεκτείνεται και μετατρέπεται: από αγοραστής ξενοδοχειακών κλινών, σε πωλητή τους. Με τα 50 5άστερα ιδιόκτητα ξενοδοχεία της και με τις συμμετοχές της, έως και πλειοψηφικές, στο μετοχικό τους κεφάλαιο άλλων εταιριών, αλλά και σε άλλους ομίλους ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, όπως της κυπριακής ATLANTICA, στην Ελλάδα, με σχεδόν, 50 μονάδες, επίσης. Αλλά και συνεργασίες της, franchise, με άλλους. Καθώς και με ξενοδοχεία, που αυξάνουν συνεχώς, το ξενοδοχειακό δυναμικό της χώρας, χωρίς κάποιο ορατό τους τέλος. Φτάνοντας να εξυπηρετούνται, στα ξενοδοχεία τους αυτά, μόνο με εισαγόμενα είδη. Ως και με εισαγόμενους εργαζομένους και με διαρκώς αυξανόμενο το ποσοστό των εισαγόμενων ειδών τους, για τις ανάγκες λειτουργίας τους. Κι η υπερπροσφορά των κλινών τους, να ελέγχεται & να καθηλώνεται με την υποτιμολόγηση τους. Με προσφορά ξενοδοχειακών κλινών, η οποία να υπερέχει, πάντοτε, έστω και λίγο, του όγκου τουριστικής ζήτησης. Κι έτσι, να συντρίβονται ξενοδοχειακές τιμές. Προς ζημία και τελική καταστροφή, της τοπικής και εθνικής οικονομίας, της νεολαίας, που εξωθείτε στην μετανάστευση, λόγω και των μη βιώσιμων αποδοχών, μα και της υπονόμευσης του περιβάλλοντος, που, δήθεν, υποστηρίζουν, υποκριτικά όμως, οι φορείς του τουρισμού, ενώ το οποίο υποσκάπτουν, υπονομεύοντας, μακροπρόθεσμα, τους εαυτούς τους & τη χώρα.

(Πολύ αμφιβάλλω να υπάρχει “Ισολογισμός”, μιας οποιασδήποτε ξενοδοχειακής μονάδας της TUI, στην Ελλάδα, ο οποίος, στα “αποτελέσματα χρήσεώς” του -με τις τιμές π’ απολαμβάνει, όλη αυτή την περίοδο- θα άφηνε θετικό περιθώριο ώστε, να δικαιολογηθεί ένα -έστω- επενδυτικό της σχέδιο, που να της επιτρέπει την κατασκευή νέου ξενοδοχείου της στη χώρα μας.)

6) “ΑΣΤΑΜΆΤΗΤΟ” (ταινία του 2010)

Κι όμως, παρ’ όλα τα προαναφερθέντα…

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, δεν πρόλαβε να ασχοληθεί, με το φάκελο του “αθέμιτου ανταγωνισμού”, στην αγορά του ελληνικού τουρισμού, απ’ τις εναρμονισμένες πρακτικές της γερμανικής TUI και με την υποτιμολόγηση του τουριστικού προϊόντος, μέσω της άσκησης πολιτικών καρτέλ, με άλλους Tour Operators. Κι όπως μας είπε, ο ίδιος ο Πρόεδρος, κατά την επίσκεψη μας, στις 5/1ου/2022, στην Επιτροπή: «Δεν έχει -λέει- τον επαρκή αριθμό του επιστημονικού προσωπικού, για να επιτελέσει τα καθήκοντά του. Ενώ εκκρεμούσαν για εξέταση, ήδη, πολλοί άλλοι φάκελοι. Και κάθε φάκελος, χρειάζεται -να τόνισε- από 100 εβδομάδες ή και 50 μήνες, για να ολοκληρωθεί η εξέτασή του!!! Κι όσο αφορά την παραγωγικότητα της Επιτροπής, αυτή. μας είπε, ενώ προηγουμένως, ολοκλήρωνε -με την τότε διοίκηση- ένα φάκελο το χρόνο. Τώρα, στη δική του θητεία, διπλασίασε την απόδοση της παραγωγής της, με δύο φακέλους το χρόνο…»

Τότε κι εγώ του αντέτεινα, πως: «Και μόνο για το οικονομικό μέγεθος του θέματος, τ’ αθέμιτου ανταγωνισμού στον τουρισμό, αυτό, δεν μπορεί να μην προηγείται, παντός άλλου θέματος, λόγω της οικονομικής βαρύτητάς του. Άλλωστε και με τις αναφορές μας, στην Επιτροπή, προσφέραμε τις βασικές μακροοικονομικές παραμέτρους του ζητήματος, που δεν αμφισβητούνται.»!

Εκείνη τη στιγμή, παρενέβη η Γενική Δ/ντρια της Επιτροπής, για να συμπληρώσει ότι: «Η απαιτούμενη Μικροοικονομική θεμελίωση κι η Πιστοποίηση του Καρτέλ, που λειτουργεί στον τουρισμό, είναι δικιά τους δουλειά. Είναι έργο της δικής τους Επιτροπής.»

Ωστόσο τώρα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, εκτός απ’ το φάκελο, κάποιων εταιριών, με μπύρες, που ήδη εξέτασε, ασχολείται, πλέον, μόνο με το “Καλάθι του Νοικοκυριού”…

– Τι άλλο να περιμένουμε, πια;;;

Υπέρφορτη στην απραξία της, η αμαξοστοιχία της Ανεξάρτητης Επιτροπής Ανταγωνισμού, πολύ καιρό τώρα, κινείται, ως υψηλής ταχύτητας τρένο, ασταμάτητα, και με ιλιγγιώδη απραξία και τοξικότητά της, σαν να μην είχε καν, μηχανοδηγό και σαν να μην υπάρχει αύριο…

Προς επαλήθευση όλων όσων προεκθέσαμε εδώ, έρχονται κι οι εκθέσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ. απ’ τις τριμηνιαίες επιδόσεις και την εξέλιξη των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας, να μας ταρακοουνήσουν ακόμα περισσότερο, όπως καταφαίνεται κι από την πρόσφατη αρθρογραφία μου, για το κάλπικο τουριστικό μοντέλο της TUI που διακονούμε κι αμέσως επικολλώ:

7) “ΤΟ ΕΞΠΡΈΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΝΥΧΤΊΟΥ” (ταινία του 1978)

Σε ομιλία της στο TEDx, τον Οκτώβριο του 2018, η Γκρέτα Τούνμπερκ, ανέφερε ότι: άκουσε για την “κλιματική αλλαγή”, για πρώτη φορά, όταν ήταν οκτώ χρόνων. Και δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί γίνονται τόσα λίγα για την αντιμετώπισή της. Στην ηλικία των 11 ετών, επίσης, έπαθε κατάθλιψη και σταμάτησε να μιλά. Χάνοντας έως & 10, κιλά, μέσα σε δύο μήνες, εξ αιτίας τους.

Στην προσωπική μου περίπτωση, η ενασχόλησή μου, με τη δυστοπία και τη τοξικότητα του ελληνικού τουρισμού -ως οικονομολόγος, με γνώση κι εμπειρία σε θέματα μακροοικονομίας & απόκρουσης παραοικονομικών διαχειριστικών ατασθαλιών και με μακρόχρονη τη δικαστική εμπλοκή κι εμπειρία μου, σε οικονομικές διαφορές, κολοσσιαίας κλίμακας (π.χ. σκάνδαλο κοινοτικών επιδοτήσεων στο βαμβάκι, καθώς και σκάνδαλα κακοδιαχείρισης μεγάλων έργων και προγραμμάτων. Όπως και προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης κ.λπ.. Από τη θέση του αρμόδιου οικονομικού επιθεωρητή. Αλλά, συχνά και του Διοικητή μεγάλων Δημόσιων Οργανισμών. Καθώς, επίσης κι ως ερευνητής / δημοσιογράφος, σε θέματα οικονομίας και τουρισμού, τα τελευταία χρόνια.). Αντί να έχω κι εγώ πέσει σε κατάθλιψη, όπως κι η μικρή Γκρέτα, μ’ όσα διαπίστωσα, απ’ την κακοδαιμονία των αποδόσεων που αφορούσαν στον ελληνικό τουρισμό, συγκρότησα -μέσα από τη γνώση, τις πληροφορίες και τα τεκμήρια- την εδραία πεποίθηση πως: “κάποιον λάκκο έχει η φάβα” στις ελλειμματικές αποδόσεις του ελληνικού τουρισμού…

Ιδίως όταν, τα συνεχόμενα Success Story, με αφίξεις τουριστών, στη χώρα, για περισσότερο από μια δωδεκαετία, αντί για την οικονομική μας ευημερία, μας εγκατέλειπαν τα διαχειριστικά τους ελλείμματα, μόνο, καθώς και τα άλλα, τα μη ανατάξιμα, προβλήματά τους, με ανήκεστες βλάβες, στην οικονομία, στην κοινωνία, στη νεολαία, στο περιβάλλον και στις βιώσιμες προοπτικές της πατρίδας μας…

Προβλήματα που προήλθαν, απ’ τη στρέβλωση του παραγωγικού μας μοντέλου & από τεράστια οικονομικά, περιβαλλοντολογικά και συναφή, δημογραφικά προβλήματα, που εκδηλώνονταν, ολοένα και με ραγδαιότητα. Και μάλιστα, χωρίς τα αρνητικά συμπτώματα και οι πληγές, στο σώμα του τουρισμού και της οικονομίας, να εκδηλώνονται μόνο στο μέλλον, όπως με όσα πρόβλεψε η μικρή παιδίσκη, Γκρέτα, που πρόβλεπε για την κλιματική αλλαγή. Αλλά αυτά είναι ήδη κι από πριν, μάλιστα, οδυνηρά παρόντα. Ενώ διευρύνονται, ολοένα κι ακατάπαυστα. Καθώς, θα τα εντόπιζε, επίσης, ακόμα κι η μικρή παιδίσκη, Γκρέτα. Δεν έχει καμιά δικαιολογία, όμως, να τα αγνοεί, η “Επιτροπή Ανταγωνισμού”, εδώ, στη χώρα μας. Ιδίως όταν, μπορεί, έγκαιρα, να αναγνωρίζει τα ολιγότερο προφανή -από τον αθέμιτο ανταγωνισμό της TUI, σε βάρος του ελληνικού τουριστικού προϊόντος- κι όχι μόνο αυτά της κλιματικής αλλαγής, που και η Γκρέτα -λόγω ειδικότητας- είχε διαγνώσει εξ απαλών ονύχων…

 

Για άλλα άρθρα του κ. Μυλωνά πατήστε εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ,  εδώ, εδώ,  εδώ, εδώ, εδώ, εδώ,  εδώ,  εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, κι εδώ.

Πραγματεία για τον τουριστικό κλάδο της οικονομίας μας, πατήστε εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, κι εδώ.

Οι απόψεις των αρθρογράφων είναι προσωπικές, δημοσιεύονται στα πλαίσια της ελευθερίας του λόγου, και δεν είναι απαραίτητο να εκφράζουν κι αυτές του new-economy.gr.