Παγκόσμια προοπτική ζήτησης πετρελαίου έως το 2050

Μετάβαση πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Οι χώρες και οι βιομηχανίες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, ως τομέας ενέργειας, αποτελούν κρίσιμο κρίκο στην μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Αν και απρόθυμες να αφήσουν ανεκμετάλλευτους τους πόρους στο έδαφος, δέχονται συνεχώς αυξανόμενη πίεση ώστε να συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος, στην προσέγγιση τους στους φυσικούς πόρους, στην βιοποικιλότητα, την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

H ολοένα και ισχυρότερη πίεση των κυβερνήσεων (συμφωνία Παρισιού) προς ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έχουν προκαλέσει μια δραματική καθοδική μεταβολή των προσδοκιών για την ζήτηση πετρελαίου τις επόμενες δεκαετίες. Επί πλέον, έχουν δημιουργήσει υψηλό βαθμό αβεβαιότητας που δοκιμάζει την βιομηχανία, με σοβαρές διαταραχές εφοδιασμού και αποσταθεροποίηση των τιμών.

Οι κυβερνήσεις πιέζουν για γρήγορη και αποτελεσματική μετάβαση αλλά το κατά πόσο είναι ομαλή εγείρει ερωτηματικά. Πρόσφατο παράδειγμα ήταν η αποσταθεροποίηση της τιμής των μελλοντικών συμβολαίων παράδοσης West Texas Intermediate, καταγράφοντας αρνητική τιμή -37,63$/b για πρώτη φορά στην ιστορία τον περασμένο Απρίλιο/2020. (Graph / Negative Price).

Αυτή η έκθεση περιγράφει την παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο έως το 2050 και εξηγεί τις κύριες τάσεις που βλέπουμε να διαμορφώνουν τις προοπτικές ζήτησης τις επόμενες δεκαετίες.

Σύμφωνα με το GPD (gross domestic product), η ζήτηση για πετρέλαιο αυξάνεται σταθερά από την δεκαετία του 1960 με ρυθμό περίπου 2 εκατ. βαρέλια/ημέρα. Το μέλλον είναι πιθανό να φαίνεται πολύ διαφορετικό από το παρελθόν καθώς οι νέες τεχνολογίες διακόπτουν, διαταράσσοντας, την ζήτηση για προϊόντα πετρελαίου σε βασικούς τομείς (μεταφορών) που καταναλώνουν πετρέλαιο, όπως ο οδικός τομέας, ο τομέας της ναυτιλίας, της αεροπλοΐας και της βιομηχανίας. (photo 1).

Τομέας οδικών καυσίμων.

Αυξητικές είναι οι προοπτικές ζήτησης των οδικών καυσίμων (αυτοκίνητα, φορτηγά), μετά των παρατεταμένων επιπτώσεων της κρίσης του κοβιντ 19, καθώς ο αντίκτυπος της ηλεκτροδότησης στην παγκόσμια οικονομία δεν θα είναι εμφανής μέχρι το 2030.

Τα οδικά καύσιμα όπως η βενζίνη και το ντίζελ υπήρξαν ιστορικά ο σημαντικότερος μοχλός της ζήτησης πετρελαίου και η μελλοντική πορεία για την κατανάλωση θα διαμορφώσει την συνολική προοπτική ζήτησης πετρελαίου. Με μεγάλη διαφορά, ο μεγαλύτερος μοχλός αλλαγής στη ζήτηση οδικών καυσίμων τις επόμενες δεκαετίες θα είναι η ζήτηση ηλεκτρικών επιβατικών οχημάτων, η οποία θα αυξάνεται με την τάση να αντιπροσωπεύει το 28% όλων των πωλήσεων αυτοκινήτων παγκοσμίως έως το 2030 και 73% έως το 2050.

Μέχρι το 2050, ο παγκόσμιος στόλος επιβατικών αυτοκινήτων θα είναι ηλεκτροκίνητος κατά 54%. Άρα, ακόμα και τότε δεν θα αντικαταστήσει την πετρελαιοκίνηση/βενζίνη κατά 100%.

Σύμφωνα με το I.E.A. (International Energy Agency), η προσφορά και η ζήτηση για το 2021 αναμένεται να επιστρέψουν σε ισχυρή ανοδική τροχιά, ενώ θα συνεχιστεί για μια ακόμα δεκαετία, καθώς οι οικονομίες θα ανακάμπτουν, με μέγιστη ζήτηση για βενζίνη το 2030 και πετρελαίου κίνησης το 2033. Η πρόβλεψη αναφέρει για αύξηση της παραγωγής κατά 1,3 εκατ. βαρέλια/ημέρα όταν το ρεκόρ μείωσης πέρυσι ήταν 6,6 εκατ. βαρέλια /ημέρα.

Στην συνέχεια, μετά το 2033, τα ηλεκτροκίνητα και άλλα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς θα αφαιρούν ημερησίως 19 εκατ. βαρέλια (b/d) έως το 2050.

Όμως, ο ρυθμός αυτός θα αρχίσει να εξασθενίζει την δεκαετία του 2040, καθώς η αύξηση της διείσδυσης των ηλεκτρικών μέσων μεταφοράς θα επιβραδύνεται λόγω κορεσμού. (graph 1), Bloomberg 2020.

Προοπτικές ζήτησης ανά τομέα και αλλαγή από έτος σε έτος. – Ανάκαμψη.

Σε μεσοπρόθεσμη προοπτική, η ζήτηση θα αυξηθεί μέχρι το 2026 όπου αναμένεται η ημερήσια κατανάλωση να φτάσει μέχρι τα 104,1 εκατ. βαρέλια. Παρά τα μεγάλα αποθέματα που δημιούργησε η κρίση του Κοβιντ 19, η παγκόσμια παραγωγή θα πρέπει να αυξηθεί κατά 10,2 εκατ. βαρέλια/ημέρα για να καλύψει την αναμενόμενη ανάκαμψη της ζήτησης. – (ΙΕΑ 2021 World oil balance).

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η ζήτηση για πετρέλαιο και των προϊόντων του θα κορυφώσει το 2035 στα 107 εκατ. βαρέλια/ημέρα από 90,7 (mb/d) το 2020 (ΟΠΕΚ 2020), αλλά από εκεί και πέρα θα χρειαστούν να γίνουν σημαντικές επενδύσεις σε νέα ικανότητα παραγωγής. Οι εταιρείες, όμως, είναι απρόθυμες να επενδύσουν σε νέα ικανότητα αφού το cut net emissions to zero έχει προσδιορισθεί στην δεκαετία του 2050.

Όλη αυτή η αύξηση της ζήτησης σε σχέση με το 2019-2020 αναμένεται να προέλθει από αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, υποστηριζόμενες από την αύξηση των πληθυσμών και των εισοδημάτων. Η ασιατική ζήτηση πετρελαίου θα συνεχίσει να αυξάνεται έντονα, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ότι στο πρόσφατο παρελθόν. Αντίθετα, η ζήτηση του ΟΟΣΑ δεν προβλέπεται να επιστρέψει στα επίπεδα πριν από την κρίση.

Οι παραγωγοί από τη Μέση Ανατολή αναμένεται να προσφέρουν το ήμισυ της αύξησης. Εάν το Ιράν εξακολουθεί να υπόκειται σε κυρώσεις, η ισορροπία της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου ενδέχεται να απαιτήσει από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα ΗΑΕ και το Κουβέιτ, να αντλήσουν σε υψηλά ρεκόρ ή κοντά σε αυτά. Από την άλλη μεριά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αυξάνουν την παραγωγή καθώς τα επίπεδα επενδύσεων και της δραστηριότητας αυξάνονται σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών.

Η ταχύτητα και το βάθος της ανάκαμψης είναι πιθανό να είναι άνιση τόσο γεωγραφικά όσο και από άποψη τομέων και προϊόντων. Η ζήτηση βενζίνης είναι απίθανο να επιστρέψει στα επίπεδα του 2019, καθώς η αποδοτικότητα και η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα εκλείπουν την ισχυρή αύξηση της κινητικότητας στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Τα αεροπορικά καύσιμα, που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, αναμένεται να επιστρέψουν αργά στα επίπεδα του 2019 έως το 2024, αλλά η εξάπλωση των διαδικτυακών συναντήσεων θα μπορούσε να αλλάξει μόνιμα τις τάσεις των επαγγελματικών ταξιδιών.

Η πετροχημική βιομηχανία θα παραμείνει πυλώνας ανάπτυξης, με το Ethane, LPG και την Naphtha να αντιπροσωπεύουν το 70% της προβλεπόμενης αύξησης (short term) της ζήτησης προϊόντων πετρελαίου έως το 2026.

Από την κορύφωση του 2035 η ζήτηση πετρελαίου θα αρχίσει να μειώνεται κατά -1,3 εκατ. βαρέλια (b/d) ημερησίως μέχρι το 2041. Εντούτοις, από το 2041 και μέχρι το 2050 η μείωση θα πέσει σε λιγότερο από -400 χιλ. βαρέλια (b/d) την ημέρα.

Ο λόγος της επιβράδυνσης ζήτησης για πετρέλαιο είναι το σχήμα των προοπτικών για καύσιμα των τομέων των μεταφορών, οδικού, ναυτιλιακού, αεροπορικού και βιομηχανικού ως κύριες αγορές ζήτησης. Παρά ταύτα, η ζήτηση θα συνεχιστεί μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 2050, καθώς, ο κορεσμός της ηλεκτροκίνησης θα αρχίσει να επιταχύνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2040. – Graph 2.

Συμπέρασμα. Οι ανωτέρω τομείς θα χρειαστούν ακόμα χρόνια για να μετατοπιστούν ως παγκόσμιοι στόλοι μεταφορών από κινητήρες εσωτερικής καύσης σε ηλεκτροκινητήρες και άλλες εναλλακτικές λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα, έστω και εάν η ελαχιστοποίηση των εκπομπών μεθανίου αποτελεί προτεραιότητα.

Τάκης Βενέτος

Πλοίαρχος Ε.Ν.

Diploma in maritime business/Plymouth university