Επιχειρήσεις Paperclip και Osoaviakhim: Πώς Αμερικανοί και Σοβιετικοί «έκλεψαν» τους επιστήμονες των Ναζί

Θοδωρής Παπαδόπουλος, Αντιπτέραρχος (Ι) εα

Παλαιότερα τα έλεγαν παιδομαζώματα και ανθρωπομαζώματα αργότερα τα είπαν συνδετήρες, άλση, μηλόπιτες, πρόωρες αναφλέξεις και δεν συμμαζεύεται και τελευταία τα λέγουν Brain Drain μορφωμένες δουλειές!

Κάποτε ο Ιωσήφ Στάλιν συγκέντρωσε τους Ρώσους επιστήμονες και αφού τους ευχαρίστησε πρώτα, τους έβαλε τις φωνές μετά γιατί καθυστέρησαν τέσσερα χρόνια να ανακαλύψουν την πυρηνική βόμβα. Ως γνωστόν οι Αμερικάνοι με το Πρόγραμμα Μανχάταν (επίσημα Manhattan District, και ανεπίσημα Manhattan Project) την ανακάλυψαν το 1945, ενώ οι Ρώσοι την ανακάλυψαν το 1949 με καθυστέρηση τεσσάρων ετών.

Τότε ο επικεφαλής των Ρώσων επιστημόνων του απάντησε «ναι σύντροφε Γραμματέα αργήσαμε αλλά εμείς την ανακαλύψαμε μόνοι μας, ενώ στους Αμερικάνους την ανακάλυψαν οι Γερμανοί»

Ας δούμε λοιπόν αν αυτό είναι ένα θρύλος ή έχει κάποια πραγματική βάση,

Μετά το πέρας του Β’ ΠΠ και μετά τις «διευθετήσεις» από τους νικητές, οι Αμερικάνοι αλλά και οι Ρώσοι και λιγότερο οι Εγγλέζοι, μεταξύ των άλλων λάφυρων που πήραν από την κατεστραμμένη και διχοτομημένη Γερμανία ήταν και ένα ιδιότυπο ανθρωπομάζωμα για να θυμηθούμε το παιδομάζωμα των Τούρκων.

Έτσι κατέστρωσαν οι μεν Αμερικάνοι την επιχείρηση «Paperclip», συνδετήρας σημαίνει αυτό, ακούστε όνομα που σκέφτηκαν!!!! Οι δε Ρώσοι την επιχείρηση Osoaviakhim.

Ο Βέρνερ φον Μπράουν με δύο Αμερικανούς επιστήμονες μετά την εκτόξευση του δορυφόρου Explorer 1 από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Η επιχείρηση «Paperclip»

Ο πρωταρχικός σκοπός της Επιχείρησης Συνδετήρας ήταν το στρατιωτικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ στον Σοβιετικό-Αμερικανικό Ψυχρό Πόλεμο και στον ανταγωνισμό για την επικράτηση στο διάστημα.

Το ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ (Joint Chiefs of Staff, JCS) δημιούργησε το πρώτο μυστικό πρόγραμμα προσλήψεων, με την ονομασία Επιχείρηση Ημίφως (Operation Overcast), στις 20 Ιουλίου 1945, αρχικά «για να συνδράμουν στη συντόμευση του ιαπωνικού πολέμου και για να συνδράμουν στη μεταπολεμική μας στρατιωτική έρευνα» έλεγαν.

Ο όρος «ημίφως» ήταν το όνομα που δόθηκε στα μέλη της οικογένειας των Γερμανών επιστημόνων για το στρατόπεδο στέγασης που κρατούνταν στη Βαυαρία πριν μεταβούν στις ΗΠΑ. Στα τέλη του καλοκαιριού 1945

Αργότερα η Επιχείρηση ονομάστηκε «Paperclip/Συνδετήρας»

Αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά, από άποψης δυσκολίας και διεξαγωγής, και συνάμα αμφιλεγόμενα εγχειρήματα των μυστικών υπηρεσιών κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Διεξήχθη από τo OSS (Office of Strategic Services), τον θεωρούμενο «πρόγονο» της CIA.

Το αντικείμενό της ήταν, εν ολίγοις, η «διάσωση» και μεταφορά στις ΗΠΑ Γερμανών επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών κατά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι και θα εργάζονταν για λογαριασμό της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία προετοιμαζόταν ήδη για τον Ψυχρό Πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.

Στο πλαίσιό της έφτασαν στις ΗΠΑ πάνω από 1.600 άτομα, και βασικός στόχος της ήταν να διασφαλιστεί ότι οι επιστήμονες αυτοί δεν θα καταλήξουν να εργάζονται για τους Σοβιετικούς, οι οποίοι σημειώνεται ότι είχαν αντίστοιχο πρόγραμμα, την «επιχείρηση Osoaviakhim» αλλά και ότι δεν θα αξιοποιούνταν οι γνώσεις και δυνατότητές τους για έναν πιθανό εξοπλισμό της μεταπολεμικής Γερμανίας.

Σημαίνουσες προσωπικότητες που στρατολογήθηκαν στο πλαίσιο της επιχείρησης Paperclip ήταν μεταξύ άλλων οι Βέρνερ φον Μπράουν, Μάγκνους φον Μπράουν, Ρούντι Μπάιχελ, Βέρνερ Νταμ, Κόνραντ Ντάνενμπεργκ, Κερτ Ντέμπους, Βάλτερ Ντόρνμπεργκερ, Ερνστ Έκερτ, Κραφτ Άρνολντ Έρικε, Ότο Χίρσλερ, Χέρμαν Κούρτσβεγκ, Φριτς Μίλερ, Σίγκχαρντ Χέρνερ, Σίγκφριντ Κνεμάιερ, Αλεξάντερ Μάρτιν Λίπιτς, Χανς Άντμαν, Κερτ Μπλόμε, Έριχ Τράουμπ, Ότο φον Μπόλσβινγκ και άλλοι.

Σε μια μυστική οδηγία που κυκλοφόρησε στις 3 Σεπτεμβρίου 1946, ο Πρόεδρος Χάρυ Τρούμαν ενέκρινε την Επιχείρηση Συνδετήρας και την επεξέτεινε, ώστε να συμπεριλάβει τους Γερμανούς επιστήμονες υπό «προσωρινή, περιορισμένη στρατιωτική κράτηση».

Οι τομείς εξειδίκευσής τους, στους οποίους αξιοποιήθηκαν, ήταν η αεροναυτική και η πυραυλική τεχνολογία (ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι πύραυλοι Cruise και ICBM και το διαστημικό πρόγραμμα, καθώς και η έρευνα και ανάπτυξη πάνω στα αεριωθούμενα από πλευράς των ΗΠΑ βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στην έρευνα Γερμανών επιστημόνων). Αλλά και η Ιατρική, η ηλεκτρονική τεχνολογία και ο τομέας της συλλογής πληροφοριών.

Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια του πολέμου, αρκετοί εξ αυτών είχαν εργαστεί σε τομείς όπως οι πύραυλοι V-1 και V-2, τα χημικά και βιολογικά όπλα, ή ακόμα και η διεξαγωγή πειραμάτων σε ανθρώπους.

Οι περισσότεροι από τους επιστήμονες αυτούς απεστάλησαν για να εργαστούν σε βάσεις στο Γουάιτ Σαντς, το Νέο Μεξικό, το Φορτ Μλις και το Χάντσβιλ. Σημειώνεται επίσης πως δεν επρόκειτο για τη μόνη επιχείρηση με τέτοιους στόχους, καθώς αντίστοιχου χαρακτήρα ήταν και η επιχείρηση «Άλσος» (για την κλοπή μυστικών της πυρηνικής έρευνας των Ναζί), το πρόγραμμα TICOM, καθώς και οι επιχειρήσεις APPLEPIE (μηλόπιτα)

Επίσης υπήρξαν και δύο βρετανικές επιχειρήσεις αρπαγής οι Backfire (Πρόωρος ανάφλεξη) και Surgeon (Χειρουργός).

Επιχείρηση «Osoaviakhim»

O Σύλλογος Αρωγής Άμυνας, Αεροπορίας και Χημικών Κατασκευών (ρωσικά: Общество содействия обороне, авиационному и химическому строительству), πιο γνωστός με το αρκτικόλεξο ΟΣΟΑΒΙΑΧΙΜ (ОСОАВИАХИМ), ήταν σοβιετική κοινωνική και πολιτική οργάνωση για την άμυνα, που υπήρξε το διάστημα 1927 μέχρι 1948 ως προκάτοχος της.

Εν όψει του Ψυχρού Πολέμου, αντίστοιχα προγράμματα και επιχειρήσεις είχε, όπως ήταν αναμενόμενο, και η σοβιετική πλευρά, καθώς τα ναζιστικά «Wunderwaffen», Θαύματα όπλων όπως αποκαλούνταν, αποτελούσαν για πολλούς το «απόλυτο έπαθλο», που θα διασφάλιζε την υπεροχή στην επερχόμενη αναμέτρηση μεταξύ Δύσης και Ανατολής.

Η επιχείρηση Osoaviakhim διεξήχθη από την NKVD και μονάδες του Κόκκινου Στρατού τον Οκτώβριο του 1946, και είχε ως αποτέλεσμα την στρατολόγηση άνω των 2.000 ειδικών σε τομείς στρατιωτικής τεχνολογίας από τη σοβιετική ζώνη κατοχής στη Γερμανία, οι οποίοι μεταφέρθηκαν, μαζί με μεγάλες ποσότητες εξοπλισμού, στη Σοβιετική Ένωση. Ο όγκος του υλικού και των ατόμων που μεταφέρθηκαν (μαζί με τους ειδικούς και τις οικογένειές τους) ήταν ιδιαίτερα μεγάλος, καθώς απώτερος στόχος ήταν πρακτικά η μετεγκατάσταση ολόκληρων μονάδων παραγωγής στην ΕΣΣΔ.

Οι Ρώσοι εστίασαν στο να αρπάξουν πολλά υλικά μέσα και επιστήμονες διότι είχαν υποστεί πολλές καταστροφές στη χώρα τους (σε μέσα έργα υποδομής, εργοστάσια, μηχανήματα κλπ) κατά την διάρκεια του Β’ΠΠ.

Οι Αμερικάνοι απεδείχθησαν ποιο καλοί άρπαγες εστίασαν στο ανθρώπινο δυναμικό δηλαδή στο μυαλό και πήραν τους καλύτερους επιστήμονες με την θέλησή του ή όχι δεν έχει σημασία ,ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

(ΥΓ) Για τα σύγχρονα «εθελούσια» ανθρωπομαζώματα που έκαναν οι Γερμανοί πρόσφατα στους Ινδούς επιστήμονες προσφέροντες μυθικούς μισθούς για τα Ινδικά δεδομένα, αλλά και τα εθελούσια ελληνικά ανθρωπομαζώματα (τα λέγουν και brain drain) λόγω χρεωκοπίας θα μιλήσουμε σε άλλο σημείωμα μας.