Σε τι κατάσταση βρίσκονται τα οικονομικά των Καλλικρατικών δήμων;

Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη

Έχουμε μπει πλέον στην τελική ευθεία για τις δημοτικές εκλογές, με τους συνδυασμούς που διεκδικούν μία θέση στο δημοτικό συμβούλιο να προσπαθούν να πείσουν τους δημότες για το πρόγραμμα τους. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, λίγο πολύ τα προγράμματα των συνδυασμών είναι σχεδόν τα ίδια, καθώς σε αυτά συνήθως δεν αναφέρεται η πραγματική οικονομική κατάσταση του δήμου, αλλά ούτε και οι τρόποι με τους οποίους η νέα δημοτική αρχή θα προσπαθήσει να αυξήσει τα έσοδα προκειμένου να χρηματοδοτήσει έργα τα οποία θα βελτιώσουν την ζωή των δημοτών, αλλά και θα αποτελέσουν εφαλτήριο για νέες επενδύσεις.

Ενδιαφέρον αποτελεί η ανάλυση του ΙΟΒΕ για τα οικονομικά των Καλλικρατικών δήμων το 2017, καθώς σε αυτή αναφέρονται σημαντικά οικονομικά στοιχεία για την περίοδο 2011-2015, αφού ένα σημαντικό ποσοστό δήμων δεν έχει προβεί σε έγκριση των λογιστικών καταστάσεων από το δημοτικό συμβούλιο, αλλά ούτε ανάρτησαν αυτές στην Διαύγεια. Παρόλα αυτά, τα ευρήματα από την εν λόγω ανάλυση είναι σημαντικά.

Οι ισολογισμοί των δήμων

Σύμφωνα με τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, προβλέπεται ότι έως το τέλος Μαΐου υποβάλλεται στην αρμόδια επιτροπή ο λογαριασμός της διαχείρισης του οικονομικού έτους που έληξε. Μέσα σε δύο μήνες αφότου παρέλαβε αυτά τα στοιχεία, η επιτροπή προελέγχει τον απολογισμό, τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης. Το αργότερο πέντε ημέρες μετά τη λήξη του διμήνου η επιτροπή υποβάλλει αυτές τις καταστάσεις, μαζί με συνοδευτική έκθεση, στο δημοτικό συμβούλιο. Ο ισολογισμός και τα αποτελέσματα χρήσης ελέγχονται από ορκωτό ελεγκτή-λογιστή πριν από την υποβολή τους στο δημοτικό συμβούλιο. Μέσα σε προθεσμία δυο μηνών αφότου παρέλαβε τον ισολογισμό, τα αποτελέσματα χρήσης και την έκθεση της επιτροπής, το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για την έγκριση του ισολογισμού. Ο ισολογισμός υποβάλλεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο σε έναν μήνα από την έγκρισή του από το δημοτικό συμβούλιο. Ο ισολογισμός, με τα αποτελέσματα χρήσης και το πιστοποιητικό ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή-λογιστή, δημοσιεύονται σε μια τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα.

Παρά όμως τα παραπάνω, σημαντική καθυστέρηση παρουσιάζεται στην έγκριση και δημοσίευση του ισολογισμού από τους δήμους, με το φαινόμενο αυτό να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις.

Πιο συγκεκριμένα, σε σύνολο 325 Καλλικρατικών δήμων, το 2011 οι δήμοι χωρίς εγκεκριμένο ισολογισμό ανερχόταν σε 18 ή 6% επί του συνόλου, ενώ το 2015 αυτοί αυξήθηκαν στους 137 ή 42% επί του συνόλου.

Οι υποχρεώσεις  και οι επιχορηγήσεις

Όπως προκύπτει από τους ισολογισμούς των δήμων, οι οποίοι έχουν προβεί σε δημοσίευση των λογιστικών τους καταστάσεων κατά την περίοδο 2011-2015, προκύπτει ότι το 2015 οι απαιτήσεις ανήλθαν στα 707 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 1% σε σχέση με το 2011.

Το σύνολο των υποχρεώσεων (βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων) διαμορφώθηκαν το 2015 στα 907 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 13% σε σχέση με το 2011, ενώ οι επιχορηγήσεις ανήλθαν στα 1,09 δις. ευρώ μειούμενες κατά 7% σε σχέση με το 2011.

Ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας, παρουσίασε έντονη μεταβλητότητα, καθώς μειώθηκε από 7,1 το 2011 σε 5,4 το 2013, για να ανέλθει στο 6,4 το 2014 και να υποχωρήσει ξανά στο 5,3 το 2015. Η αύξηση των απαιτήσεων σε σχέση με τα λειτουργικά έσοδα, αποτυπώνεται και στον αντίστοιχο δείκτη εκφρασμένο σε ημέρες, όπου ο μέσος χρόνος είσπραξης των απαιτήσεων αυξάνεται κατά 18 μέρες το 2015 σε σχέση με το 2011 με αποτέλεσμα να ξεπερνά τους τρεις μήνες, υποδηλώνοντας την αδυναμία έγκαιρης είσπραξης των απαιτήσεων από τους δήμους, παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε το 2014.

Ο αριθμοδείκτης έσοδα από ίδιες πηγές προς λειτουργικά έσοδα, διαμορφώθηκε το 2011 στο 0,41, το 2012 στο 0,46, το 2013 στο 0,50, το 2014 στο 0,48, και το 2015 στο 0,47, ενώ ο αριθμοδείκτης επιχορηγήσεις προς λειτουργικά έσοδα διαμορφώθηκε το 2011 στο 0,59, το 2012 στο 0,54, το 2013 στο 0,50, το 2014 στο 0,52, και το 2015 στο 0,53, ως αποτέλεσμα της ανάκαμψης των επιχορηγήσεων μετά την διετία 2013-2014.

Τέλος, από τους 116 δήμους με δημοσιευμένους ισολογισμούς το 2015, οι 83 (ή 72%) εμφάνισαν πλεόνασμα, ενώ το 2012 περισσότεροι από τους μισούς δήμους εμφάνισαν έλλειμμα. Το γεγονός αυτό μπορεί να οφείλεται και στην απαίτηση που υπάρχει πλέον στους δήμους για τη σύνταξη ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, καθώς και στην αυστηρότερη παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους.

Οι χρεοκοπίες δήμων

Ήδη μέχρι το 2016, τρεις δήμοι εισήλθαν στο Πρόγραμμα Οικονομικής εξυγίανσης, ο δήμος Αχαρνών, ο δήμος Σαλαμίνας, και ο δήμος Γόρτυνας Ηρακλείου Κρήτης. Εξάλλου πρόσφατο είναι το παράδειγμα του δήμου Μαραθώνα, όπου έλαβε 400.000 ευρώ από τους τακτικούς πόρους που ενέκρινε το υπουργείο Εσωτερικών.

Συμπέρασμα

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, οι διοικήσεις των Καλλικρατικών δήμων θα πρέπει να καταβάλλουν ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια, ώστε να αυξήσουν το ποσοστό των εσόδων τους, με αποτέλεσμα την μείωση της κρατικής επιχορήγησης, και την αύξηση των πλεονασμάτων τους, έτσι ώστε στα επόμενα χρόνια να απογαλακτιστούν πλήρως (ή σε σημαντικό ποσοστό) από την κρατική «κηδεμονία» προκειμένου να αποφύγουν στο μέλλον μια χρεοκοπία.

Φωτογραφία Puk Patrick

Πηγή:

ΙΟΒΕ, Ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των Καλλικρατικών δήμων και της πορείας τους προς τη λογιστική του δεδουλευμένου