Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα στα εργασιακά το Σεπτέμβριο: τα δύο σενάρια αυξήσεων μισθών

Με χθεσινή συνέντευξή του στο Αθηναικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Επικρατείας Χριστόφορος Βερναρδάκης ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει την υλοποίηση δύο σημαντικων εξελίξεων σε σχέση με τα εργασιακά το 2018.  Είναι όμως ειλικρινής αυτη η δήλωση, ή είναι απλά μία απο τις τόσες δηλώσεις-πυροτέχνημα  που θα διαψευστούν αργότερα;

Ποιές είναι οι αλλαγές

Συμφωνα με τον κο Βερναρδάκη, από τον Σεπτέμβριο και μετά, η κυβέρνηση σκοπεύει να προσχωρήσει σε δύο μέτρων. Πρώτον στην αύξηση του κατώτερου μισθού και δεύτερον την πλήρη επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Γιατι οι υποσχέσεις αυτές ειναι ‘σε εισαγωγικά’

Παρότι ειναι βέβαιο οτι η κυβέρνηση με την έξοδο στις αγορές  και την ληξη του προγράμματος το καλοκαίρι του 2018 θα ειναι σε θέση να υλοποιήσει και τα δύο μέτρα, υπάρχουν δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο είναι με τι ρυθμό θα επανέλθουν οι μισθοί και το δεύτερο, σε τι βαθμό αυτα θα επηρεάσουν τα μισθολογικά δεδομένα του δημοσίου τομέα. Πριν το δουμε, ας δουμε που βρίσκεται η Ελλαδα μισθολογικά σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ.

Είναι οι μισθοί στην Ελλάδα ικανοποιητικοί;

Οι ελάχιστοι μισθοί στα κράτη μέλη της ΕΕ κυμαίνονταν από 235 ευρώ έως 1 999 ευρώ το μήνα τον Ιούλιο του 2017. Τον Ιούλιο του 2017, 22 από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ (η Δανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία ήταν οι εξαιρέσεις) διέθεταν εθνικό κατώτατο μισθό, όπως και όλες οι υποψήφιες για ένταξη χώρες (Μαυροβούνιο, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Αλβανία, Σερβία και Τουρκία). Από την 1η Ιουλίου 2017, οι μηνιαίοι ελάχιστοι μισθοί διαφοροποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στα κράτη μέλη, από 235 ευρώ στη Βουλγαρία έως 1.999 ευρώ στο Λουξεμβούργο. Στην Ελλάδα ειναι στο…1/3 του μισθου του Λουξεμβούργου!

Πόσο αλλαξαν απο το 2008

Σε σύγκριση με το 2008, με βαση στοιχεια Eurostat, οι ελάχιστοι μισθοί (εκφρασμένοι σε ευρώ) ήταν υψηλότεροι το 2017 σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ που είχε εθνικό κατώτατο μισθό, εκτός από την Ελλάδα όπου ήταν 14% χαμηλότεροι!

Οι μισθοί αυξήθηκαν σημαντικά σε υποψήφιες ή νέες χώρες  μόνο

Μεταξύ 2008 και 2017, οι ελάχιστοι μισθοί διπλασιάστηκαν περίπου στη Βουλγαρία (αύξηση κατά 109%) και ο ρυθμός μεταβολής ήταν ακόμη υψηλότερος στη Ρουμανία (132%). Επιπλέον, σημειώθηκαν σημαντικές αυξήσεις και στα τρία κράτη μέλη της Βαλτικής – Εσθονία (69%), Λετονία (67%) και Λιθουανία (64%) – καθώς και Σλοβακία (62%). Το 2008, μεταξύ των υποψήφιων χωρών της ΕΕ, μόνο η Τουρκία είχε εθνικό κατώτατο μισθό και μέχρι το 2017 αυτό είχε αυξηθεί κατά 34% σε σύγκριση με το επίπεδο των 331 ευρώ τον Ιούλιο του 2008. Η Τουρκια πλέον εχει βασικο μισθό μολις 30% χαμηλότερο απο της Ελλάδος.

Με βάση το επίπεδο των εθνικών ακαθάριστων μηνιαίων ελάχιστων μισθών που εκφράζονται σε ευρώ, (υποψιν οτι περιλαμβάνουν εργοδοτικές εισφορές για ασφάλιση οπως και φόρους, αρα είναι πάνω απο τα μικτα) τα κράτη μέλη της ΕΕ  μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις διαφορετικές ομάδες.

Ομάδα 1, όπου οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί ήταν χαμηλότεροι από 500 ευρώ μηνιαίως τον Ιούλιο του 2017. Τα κράτη μέλη της ΕΕ αυτής της ομάδας περιλάμβαναν τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Σλοβακία, την Κροατία, την Εσθονία και την Πολωνία. οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί τους κυμαίνονταν από 235 ευρώ στη Βουλγαρία έως 473 ευρώ στην Πολωνία. Όλες οι υποψήφιες χώρες της ΕΕ είχαν ελάχιστους μισθούς που ήταν παρόμοιες με εκείνες της ομάδας 1, που κυμαίνονταν από 181 ευρώ στην Αλβανία (στοιχεία για τον Ιανουάριο του 2017) έως 443 ευρώ στην Τουρκία.

Ομάδα 2, όπου οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί ήταν υψηλότεροι από 500 ευρώ, αλλά χαμηλότεροι από 1 000 ευρώ το μήνα τον Ιούλιο του 2017. Τα κράτη μέλη της ΕΕ αυτής της ομάδας περιλάμβαναν: την Πορτογαλία, την Ελλάδα (680 ΕΥΡΩ), τη Μάλτα, τη Σλοβενία ​​και την Ισπανία. οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί τους κυμαίνονταν από 650 ευρώ στην Πορτογαλία έως 826 ευρώ στην Ισπανία.

Ομάδα 3, όπου οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί ήταν υψηλότεροι από 1 000 EUR τον μήνα τον Ιούλιο του 2017. Στα κράτη μέλη της ΕΕ περιλαμβάνονται: το Ηνωμένο Βασίλειο (στοιχεία για τον Ιανουάριο του 2017), τη Γαλλία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες (στοιχεία για τον Ιανουάριο του 2017) , Βέλγιο, Ιρλανδία και Λουξεμβούργο οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί τους κυμαίνονταν από 1 397 ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο έως 1 999 ευρώ στο Λουξεμβούργο.

Πως θα προσαρμοστεί ο μισθός στην Ελλάδα, Σενάριο Α

Το πιθανότερο είναι οτι η προαναγγελία του κου Βερναρδακη μιλάει για καποια προσαρμογή μισθων της ταξης που δεν ξεπερνά το 10%-15%. Πάντως μια αύξηση μισθών σε αυτά τα επίπεδα, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αναθέρμανση της εγχώριας αγοράς και ουσιαστική ανάκαμψη της  οικονομίας. Με τρείς διαδοχικές αυξήσεις ο μισθός ως το 2020 θα επανέλθει στα προηγούμενα επίπεδα. Αυτό το σενάριο οδηγεί σε ετήσια αύξηση του ΑΕΠ 5%-6%, και ενα πραγματικά αναπτυξιακό περιβάλλον για την Ελληνικη οικονομία.

Το σενάριο -Β

Το σενάριο Β , ειναι να υπάρξει μια πολύ συντηρητική συμφωνία, ‘αύξηση με το σταγονόμετρο’, σαν εκείνη της Ισπανίας της συντηρητικής κυβέρνησης του Ραχόι. Η συμφωνία  προβλέπει την αύξηση του κατώτατου μισθού 4%-7% ετησίως, υπο τον όρο η ανάπτυξη φθάνει το 2,5% και η δημιουργία θέσεων εργασίας να ειναι ικανοποιητικη, που για την Ελλαδα θα ηταν να υπαρχει δημιουργία 90.000 νεων θεσεων εργασιας ετησίως. καθως ομως το τελος του 2018 προς μεσα 2019 θα διακοπεί η παγκόσμια αναπτυξη, το μονο που θα μεινει ειναι το 4% αυξηση του 2018 και ισως μια έξτρα αύξηση 3% για το πρωτο εξάμηνο του 2019, δηλαδη συνολικα μόλις 7%!

Επίλογος

Αν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιλέξει το σενάριο Α, της ραγδαίας αποκατάστασης των μισθών, θα οδηγησει σε πραγματική ανάκαμψη την οικονομία την περίοδο 2018-2020. Ομως αυτο θα εξαρτηθεί απο την αποφασιστικότητα της και απο τις συνθήκες της αγοράς, οπως και το τι θα απαιτηθεί απο τους πιστωτές για ελάφρυνση χρέους. Δεδομένα, σχεδόν άγνωστα αυτη τη στιγμή.

Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος

Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία