Οι γυμνές Τράπεζες, πώς έκλεψαν τα ρούχα, και με ποιό μπιστόλι έκαναν τη μεγάλη ληστεία!

Του Σπυρίδωνα Λαβδιώτη.

Οι εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το 2008, λόγω της κατάρρευσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος οδήγησαν τα κράτη να διαθέσουν ασύλληπτα ποσά για τη διάσωση των εθνικών τους τραπεζών. Ειδικά, τα κρατικά ποσά που χορηγήθηκαν για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και εγγυήσεις χρέους, συμπεριλαμβανομένων των παρεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών, ανέρχονταν στο 74% του ΑΕΠ στην Αγγλία, 48% στις ΗΠΑ και 28 % στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Αγγλίας το 2009.¹

Οι ‘αλώβητες Ελληνικές Τράπεζες’!
Όμως, σύμφωνα με τους πολιτικούς μας οι ‘ελληνικές’ τράπεζες έμειναν αλώβητες από την καταιγίδα της κρίσης, ήταν «εύρωστες» και είχαν αδιάβροχα ρούχα! Οι τεράστιες ζημιές τους που ήδη είχαν αρχίσει να καταγράφονται στους λογαριασμούς του κράτους από τα τέλη 2008, ήταν αόρατες, φτιαγμένες από μαγική ύλη. Όσο για τα ΜΜΕ η ηθελημένη τύφλωση και προκαταλήψεις είναι εμφανείς.

Έτσι, επανέρχεται στη μνήμη το πασίγνωστο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που εύστοχα έφερε η Anat Admati ² στην επιφάνεια σε σχέση με τη μαγεία που περιβάλλει τη γνώμη και επιχειρήματα των τραπεζιτών. Παρότι στην ουσία δεν υπάρχει λεπτομερής εξέταση πίσω απ’ αυτά και πολλά είναι ανυπόστατα, ωστόσο, εκτεταμένα μεταδίδονται από τα ΜΜΕ ως «αλάθητες» απόψεις ειδικών.

Τα κεφάλαια των τραπεζών,  και τα… ρούχα του αυτοκράτορα!
Στο διάσημο παραμύθι «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα», δύο αυτοαποκαλούμενοι ράφτες υποσχέθηκαν ότι θα του κάνουν τόσο εκλεπτυσμένα από φίνο αραχνοΰφαντο ύφασμα ρούχα που οι βλάκες και οι ανίκανοι για τη θέση που κατέχουν, δεν θα μπορούσαν να τα δουν, θα ήταν αόρατα. Ο αυτοκράτωρ ενθουσιασμένος από την ειδική ενδυμασία παραγγέλνει ένα πλήρες σετ κι αμέσως στέλνει τους αυλικούς του να ελέγξουν πως οι ράφτες υφαίνουν την ενδυμασία. Οι αυλικοί δεν βλέπουν τίποτε από την πρωτότυπη φορεσιά, καθώς οι ράφτες έραβαν με βελόνες τον αέρα. Όμως, από φόβο μήπως θεωρηθούν βλάκες και ανίκανοι, αυτοί εκθειάζουν τη μεγαλοπρέπεια των αόρατων μαγικών ρούχων.

Ο αυτοκράτωρ, όταν ήρθε η ώρα να φορέσει την ειδική ενδυμασία την βρίσκει αόρατη, αλλά μην επιθυμώντας να φανεί βλάκας και ανίκανος για τη θέση που κατέχει, εγκωμιάζει τα αόρατα ρούχα και σπεύδει να κάνει τον γύρο της πρωτεύουσας ‘φορώντας’ τα. Οι θεατές συνωστισμένοι θαυμάζουν την υπέροχη ενδυμασία και τον επευφημούν αν και δεν βλέπουν τίποτε. Όταν ένα αθώο παιδί ξαφνικά φωνάζει «ο αυτοκράτωρ δεν έχει ρούχα», τότε ο καθένας συνειδητοποιεί ότι τα αραχνοΰφαντα ρούχα δεν υπήρχαν, ο αυτοκράτωρ ήταν πράγματι γυμνός.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξελέγη ο νέος πρωθυπουργός την 4η Οκτωβρίου 2009, παίρνοντας το 44% της ψήφου του ελληνικού λαού με το πολιτικό σλόγκαν «λεφτά υπάρχουν», που ήταν εκλεπτυσμένα και αόρατα όπως τα ρούχα του αυτοκράτορα. Ο μοιραίος για τη χώρα πρωθυπουργός εθελοτυφλούσε, όταν δύο βδομάδες μετά την άνοδο στην εξουσία η κυβέρνησή του ανακοίνωσε την εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος (σε σχέση με το ΑΕΠ) από 6 % στο 12.7% και το οικονομικό σκηνικό της Ελλάδος μετατρέπεται σε σκηνικό τρόμου. Το δημοσιονομικό έλλειμμα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, εμπεριείχε μέρος των ζημιών των ‘ελληνικών’ τραπεζών, αλλά δεν τις είδε, ήταν αόρατες, όπως τα ανύπαρκτα μαγικά ρούχα του αυτοκράτορα.

Ατυχώς, δεν είχε αντιληφθεί ότι τα € 28 δις που είχαν δοθεί από τα τέλη 2008 στις τράπεζες από την κυβέρνηση Καραμανλή για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν ορατά και ένα σημαντικό μέρος εκταμιεύτηκε από τότε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών– αλλά ο όρος δεν είχε ακόμη επίσημα εισαχτεί στην ελληνική διάλεκτο. Δεν θέλησε ή αρνήθηκε να δει την πραγματικότητα ότι οι τράπεζες υπέστησαν πανωλεθρία και δεν είχε κατανοήσει το μήνυμα της έμπνευσης του Άντερσεν ότι «στην πλάνη του αυτοκράτορα πέφτει ολόκληρη η πολιτεία».

Οταν τα ρούχα έγιναν αόρατα!
Ως επακόλουθο, οι αγορές κλονίζονται και τα spreads του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου εκσφενδονίζονται από 150 μονάδες βάσης στις 450 μονάδες σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά και σε λίγους μήνες η Ελλάδα είναι αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές. Ο πρωθυπουργός γυμνός πλέον και καμαρωτός – πάντα η υπερηφάνεια έρχεται πριν την πτώση – αρχίζει τα διηπειρωτικά του ταξίδια διακηρύσσοντας το ευαγγέλιο της Νέας Τάξης (New Order), της παγκόσμιας διακυβέρνησης των αγορών.

Εν τω μεταξύ, οι ευρωπαϊκές αρχές τον Φεβρουάριο 2010 μέσω της Συνόδου Κορυφής που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες τον προειδοποιούν ότι «έχουν μια κοινή ευθύνη για την οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα της περιοχής». Και του υπενθυμίζουν η κυβέρνηση δεν έχει κάνει αίτηση δανειακής στήριξης.³ Όμως, οι τράπεζες είναι αόρατες στα μάτια και στο λόγο του και συνεχίζει με τις γνωστές δηλώσεις διαπόμπευσης της χώρας που έκαναν τον γύρο του κόσμου: οι Έλληνες είναι διεφθαρμένοι και ο ίδιος υπηρετεί ένα αναξιόπιστο κράτος που αλλοίωσε τα στατιστικά στοιχεία τα φημισμένα διεθνώς Greek Statistics με τους αστερίσκους.

Που στράφηκε το αόρατο μπιστόλι!
Ώσπου, μια μέρα του Μαρτίου τα έβαλε με τους κερδοσκόπους των ελληνικών ομολόγων, διότι όποτε δημόσια ανέφερε ότι η Ελλάδα θα τιμήσει τους δανειστές της, τόσο πιο ψηλά εκτινάσσονταν τα spreads. Ήξεραν ότι «πίσω έχει η αχλάδα την ουρά»! Έβγαλε και το πιστόλι και το άφησε στο τραπέζι… Δεν έγινε τότε σαφές εάν το πιστόλι απευθύνονταν στους κερδοσκόπους, στον Sarkozy ή στην ΕΕ.

Τελικά το έστρεψε στον ελληνικό λαό με το Μνημόνιο Συνεννόησης της 3ης Μαΐου 2010.⁴ Στο έγγραφο αυτό η Ελλάδα αιτήθηκε € 80 δις από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και € 30 δις από το ΔΝΤ. Στο ίδιο έγγραφο που εμπεριέχεται στον ν.3845 της 6ης Μαΐου 2010, καταγράφεται ότι η κεφαλαιακή βάση του τραπεζικού συστήματος ενισχύθηκε το 2009 από € 24 δις σε € 33 δις, όπου το κράτος κατέβαλε €3.8 δις. Επίσης, ότι οι ‘ελληνικές’ τράπεζες έχασαν την πρόσβασή τους στη διατραπεζική αγορά στα τέλη 2009 και € 11 δις από τα € 28 δις χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τα τέλη του 2009.

Σπυρίδων Λαβδιώτης

Former Senior Financial Analyst at Bank of Canada

1 Bank of England (2009), Financial Stability Report, December
2 Anat Admati & Martin Hellwig, The Bankers’ New Clothes, Princeton University Press, 2014

3 Statement by the Heads of State or Government of the European Union, Brussels, 11 February 2010 “They have a shared responsibility for the economic and financial stability in the area”.
4 ΜΝΗΜΟΝΙΟ η Υποθήκευση της Ελλάδας, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, Αθήνα 2010, σελ. 147, 162